در مقاله ها
کرم خراط و روش های مبارزه با آن
آفت کرم خراط،با نام Zezera pyrinal که با نام پروانه فری نیز شناخته میشود.
این آفت از آفاتی است که به ان آفت ثانویه هم میگویند. آفت ثانویه به آفاتی گفته میشود که درختان و گیاهان ضعیف را موردحمله خود قرار می‌دهد. درختانی که به هر دلیل از جمله آبیاری نامناسب، کمبود مواد مغذی، کمبود نور، هجوم آفات و بیماری‌ها و… دچار نوعی ضعف شده و بستری مناسب برای نفوذ کرم خراط مهیا کرده باشند.
اما متاسفانه کرم خراط امروزه تبدیل به یک آفت اولیه شده است. با این حال حتی درختان سالم و دارای مدیریت مناسب نیز در معرض هجوم این آفت قرار می‌گیرند. نکته مهم اینجاست که آفت کرم خراط هم درختان مثمر و هم درختان غیرمثمر را برای حمله هدف می‌گیرد.
ریخت شناسی آفت کرم خراط
بال‌های این حشره سفید رنگ هستند که بر روی آن کله‌های تیره فولادی مشاهده میشود.
عرض حشره کامل با بال‌های باز شده در نوع ماده ۴۵-۵۸ میلی‌متر می‌باشد، در جنس نرها ۴۰-۵۰ میلی‌متر است. طول بدن حشره خراط بین ۱۸-۲۸ میلی‌متی است.
شکم حشره تیره رنگ و سینه آن سفید رنگ است و نوع ماده‍‌‌ها به یک تخمریز محکم و قابل انعطاف به آخر می‌رسد.
حشره ماده کرم خراط، شاخک‌های تماما نخی شکل دارد و فقط همین شاخک‌ها است که جنس ماده را از نر متمایز میکند.
نحوه زندگی آفت کرم خراط
کرم خراط یا همان پروانه فری در شرایط آب‌وهوایی ایران دارای یک نسل در هر دو سال می‌باشد. این آفت به صورت لاروهای دارای سنین مختلف در داخل شاخه‌های گیاهان و درختان زمستان‌گذرانی میکند.
آن دسته از لاروهای این آفت که مراحل رشد را به طور کامل طی کرده‌اند در اواسط فصل بهار تبدیل به شفیره می‌شوند که پس از گذراندن این مرحله شفیره‌ها تبدیل به یک حشره کامل و بالغ خواهند شد. شب‌پره‌های آفت کرم خراط برای نخستین‌بار در اواخر فصل بهار مشهود می‌شوند.
مورفولوژی و مراحل زندگی کرم خراط
تخم‌ها
تخم تازه حشره، سفید مایل به زرد است که به مرور زمان ارغوانی کم رنگ میشود ودر مرحله آخر رشد خاکستری رنگ میشود.
لاروها
لاروهای آفت در آخرین مرحله تکمیل شدن طولی حدود ۵۰-۶۶ میلی‌متر دارند.
سر لارو حشره و پلاک پشت سینه اول خوب رشد میکند و رنگ آن سیاه می‌باشد.
شکم و سینه لارو حشره زرد رنگ است و روی آن تعداد زیادی نقاط سیاه دیده میشود. وجود همین خال‌ها است که این آفت چوبخوار را از بقیه چوبخوارها جدا میکند.
لاروهای اولی گلی رنگ و بدون خال هستند.
شفیره
رنگ شفیره قهوه‌ای روشن است و بعد از خارج شدن حشره کامل آنرا در اول سوراخ لاروی می‌توان دید.
میزبان‌های آفت کرم خراط
بهترین میزبان برای این آفت درختان گردو می‌باشند. به شکلی که گاهی صدها لارو این حشره به روی یک درخت تنومند گردو زندگی می‌کنند. نکته مثبت این است که درخت گردو تا حد زیادی خسارت این آفت را تحمل میکند. ولی این آفت روی درخت گردو، منبع الودگی بسیار نامناسبی برای سایر درختان میوه استف به ویژه درختان سیب.
به همین علت توصیه میشود که به طور دقیق و کامل این افت را روی درخت گردو کنترل کنند.
کرم خراط آفتی است بسیار پلی فاژ و از ۷۴نوع گیاهی تغذیه میکند. این آفت به تعداد زیادی از درختان میوه حمله میکند.
میوه‌هایی که مناسب‌ترین میزبان این آفت می‌باشند
- مرکبات
- انگور
- انار
- زیتون
- گردو
- گیلاس
- آلو
- به
- گلابی
- سیب و نارون.
در ضمن خسارت آفت روی در زیر نیز گزارش شده است:
- افرا
- بید مشک
- بید
- نارون
- بلوط
فصل سرد زمستان را این آفت، به صورت لارو در داخل تنه و شاخه‌های اصلی درختان زندگی و سپری می‌کنند.
اگر روی تنه و سرشاخه درخت سوراخی وجود داشته باشد و از آن توده‌های قهوه‌ای از خاک اره و فضولات بیرون زده باشد، از این نشانه می‌توان تشخیص داد که در این شاخه کرم خراط وجود دارد.
گاهی هم از این سوراخ‌ها شیره‌های گیاهی نیز خارج میشود که بازهم نشانه وجود آفت در داخل درخت است.
درفصل بهار لاروهای زمستانه به دو دسته تقسیم می شوند =
آنهایی که در سن آخر لارو بودن هستند و بعد از تکمیل شدن خوراک و تغذیه در داخل دالانی که در تنه درختان ایجاد کرده اند و نزدیک به سوراخ خروجی است تبدیل به شفیره می شوند.
لارو کامل در واقع قبل از خارج شدن سوراخ خروجی را تعبیه میکند. گاهی هم قسمتی از بدن شفیره از سوراخ خارجی بیرون است.
۲- گروه دوم آنهایی هستند که اندازه آنها کوچک‌تر است و هنوز تغذیه آنها کامل نشده است. از این جهت یک سال دیگر در درون تنه و سرشاخه های درخت به خسارت خود به درختان ادامه می‌دهند که بهار سال آینده برسد و در فصل بهار به شفیره تبدیل شوند.
این لاروها ازآن دسته لاروها هستند که آخر زمستان یا پاییز سال گذشته ازت تخم خارج شدند و فرصت کافی برای تکمیل در دوره لاروی نیافته‌اند.
ظاهر شدن این حشرات به تدریج انجام میشود، از اول خرداد ماه تا اواسط شهریور ماه ادامه دارد.
حشرات ماده این آفت به طور معمول شکمی سنگین و بزرگ دارند که بعضی از آنها نمی‌توانند پرواز کنند به همین علت به سادگی توسط پرندگان شکار می‌شوند.
و اما حشرات نر، سبک هستند و دارای شاخک پرش می‌باشند و بعضی شب‌ها در اطراف چراغ‌ها جمع می‌شوند.
حشره ماده این آفت، توانایی این را دارد که ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ عدد تخم به طور دسته جمعی بگذارند.
تخم‌ها بعد حدود ۷-۲۳روز باز می‌شوند. لاروها بعد ار خارج شدن از تخم متوجه سر شاخهها و قسمت‌های چوبی درخت نمی‌شوند و به همین علت از محل اتصال دمبرگ وارد شاخهها می‌شوند.
در این مرحله امکان دارد که لاروها چندین بار در سطح شاخهها حضور پیدا کنند و جای خود را عوض کنند.
سرشاخه‌هایی از درخت که مورد حمله اولیه لاروها قرار می‌گیرند بیشتر خشک می‌شوند و این برگ‌های خشک شده تا زمستان روی درختان بلقی می‌مانند.
لاروها به مرور که رشد می‌کنند و محل خود را که عوض می‌کنند کم کم متوجه قسمت‌های کلفت تر و چوبی تنه درخت می‌شوند و به این صورت حتی تنه‌های به قطر ۱۰ تا ۲۰ سانت۲متر راهم آلوده می‌کنند.
این حشره هر یک یا دوسال یک نسل جدید تولید میکند.
طریقه خسارت
لاروهای این آفت چوبخوار هستند، لاروها درون تنه و شاخه‌های درختی که میزبان این آفت هستند دالان‌های طولانی و عمیقی در اعماق چوب درخت ایجاد می‌کنند و این کار باعث ضعیف شدن درختان میشود.
در مرحله اول خسارت این آفت از رگبرگ‌ها، دمبرگ‌ها و شاخه‌های کوچک شروع میشود و به مرور به شاخه‌های بزرگ‌تر و قوی‌تر منتقل می‌شوند.
خسارت وارده این آفت در بعضی از مناطق بسیار شدید می‌باشد.
این حشره در آخر باعث میشود سرشاخه‌ها خشک شوند و اگر آفت به تنه اصلی حمله کند بخصوص در درخت سیب باعث خشکی کامل درخت و از بین رفتن و مرگ درخت میشود.
این آفت در باغ‌هایی که مراحل داشت بخوبی انجام نشده‌است بیشتر دیده میشود.
و در باغ‌هایی که از لحاظ آبیاری و تغذیه و هرس کردن و به طور دقیق و صحیح مراقبت می‌شوند بسیار کمتر دیده میشود.
یکی از عواملی که در این زمینه مشکل‌ساز میشود خشکسالی است که باعث میشود درست و به موقع درختان آبیاری نشوند.
اگر این آفت به درخت سیب حمله کند باعث مستقر شدن بقیه حشرات چوبخوار میشود.
دهانه دالان‌هایی که این حشره ایجاد میکند، محل مناسبی برای تخم‌ریزی پروانه زنبور نما می‌باشد.
خسارات کرم خراط بر درختان بسیار ضعیف
مسلماً درختانی که از شرایط مدیریتی و مراقبتی مناسب همچون آبیاری اصولی و منظم، تغذیه صحیح، نور مناسب و… برخوردار هستند سالم و شاداب‌تر بوده و ضمن باردهی بسیار عالی دربرابر امراض مختلف و عوامل بیمارگر همچون آفات و بیماری‌ها مقاومت بسیار بالایی خواهند داشت. دانشمندان و کشاورزان طی کسب تجربه‌های فراوان به این موضوع به خوبی پی برده‌اند.
همچنین دانشمندان دریافته‌اند که درختان دارای ضعف شدید نوعی مواد شیمیایی تحریک‌کننده از خود ترشح می‌کنند که این مواد آفات و حشرات مضر را به سمت درختان هدایت می‌کنند.
اما درختان سالم و برخوردار از شرایط مدیریتی مناسب نه تنها آفات را جذب خود نمی‌کنند بلکه توسط برخی عوامل همچون جریان شیره گیاهی و ریشه‌زایی مجدد دربرابر حمله آفات به خوبی مقاومت کرده و از گزند آنها به خوبی در امان می‌باشند.
معمولاً کم‌آبی، تغذیه نامناسب درختان و کشت نهال‌ها در زمین‌های دارای خاک آهکی و سنگلاخی و سایر عوامل ناشی از مدیریت نامناسب بستر کشت باعث شده تا باغاتی که در نواحی مرکزی ایران احداث شده و دارای شرایط اقلیمی گرم و خشک می‌باشند دچار ضعف عمومی شوند و به شدت ضربه‌پذیر باشند. تمامی نکات گفته‌شده درختان را در معرض خطر جدی هجوم کرم خراط قرار می‌دهد.
در باغات گردو چگونه از شیوع این آفت جلوگیری کنیم؟
۱- آبیاری به موقع و صحیح و جلوگیری از ایجاد تنش در درخت.
۲- تغذیه مناسب گیاه، جلوگیری از هرگونه کمبود در گیاه و مواد لازمی که برای تقویت گیاه مناسب است.
۳- هرس کردن درخت
بریدن شاخه‌هایی که آلودگی زیادی دارند و فورا بعد از هرس کردن شاخهها را آتش بزنیم، این کار باعث نابودی لاروهای حشره‌ای که درون شاخه وجود دارند میشود، و این موضوع بسیار مهم است که شاخه‌هایی که آلوده هستند و هرس شده‌اند را کنار باغات به عنوان قیم نگه ندارید.
۴- پوشاندن دالان‌هایی که توسط آفت ایجاد شده و دارای ترشحاتی (خمیرهای سمی) هستند.
برای پوشاندن این دالان‌ها از سموم پریمیفوس متیل به همراه مل یا خمیر نقاشی ۵۰ درصد سریش (برای بهتر چسبیدن سم) استفاده شود.
۵- کشتن لاروهایی که در دسترس هستندو دیده می‌شوند و بیشتر روی تنه درختان گردو یا سیب دیده می‌شوند.
(لاروها باعث خشکی درختان سیب و نهال‌ها میشود).
۶- از سیم‌های مفتولی در داخل دالان‌ها استفاده کنید.
۷- استفاده از تله‌های فرمونی که باعث جذب حشرات نر آفت میشود و این باعث میشود که جمعیت آنها در موقع جفت گیری با حشرات ماده کاهش یابد.
استفاده از تله نوری،
۸- استفاده از تله های نوری که در هنگام خروج پروانه ها ی آفت که بیشتر خروج اولیه مربوط به حشرات نر می باشد ( بخاطر جثه کوچک تر ) باعث جذب آنها شده و آنها را نابود میکند که تا حدودی تا قبل از ظهور حشرات ماده و ایجاد فرومون می تواند موثر باشد.
مبارزه شیمیایی
به دلیل تدریجی بودن دوره خارج شدن حشره کامل شرایط مبارزه با تمامی حشرات در دوره لاروی به دلیل هزینه بالا و نتایج زیست محیطی را نداریم، ولی می‌توانیم با استفاده از تله‌ها ۱ الی ۲ سمپاشی را انجام داد که اگر با دیگر آفات باغی همزمان باشد خیلی بهتر چون با این کار از مصرف بی رویه سم در باغ خودداری کرده‌ایم.
مبارزه شیمیایی علیه لاروهای سن اول، هنگامی که لارو به زیر پوست شاخه نفوذ کرده است بهترین زمان برای مبارزه است.
باید با دیده بانی های زیاد بهترین زمان آن را مشخص کنیم.
با استفاده از سموم نفوذی قوی و با دوره کارنس بالا مبارزه را انجام داد.
در ضمن بهتراین است از سمومی استفاده نمود که برای مبارزه تلفیقی بهتر می‌باشند.
استفاده از سم اتریمفوس متیل به نسبت ۲ در هزار تلفات معادل۹۰% روی آفت وارد می کند.
همچنین استفاده از خمیرهای سمی نظیر آنتی تارلو می تواند تلفات ۱۰۰ درصد روی جمعیت آفت ایجاد کند.
استفاده از خمیرها اینگونه است که کمی از خمیر را در داخل دالانی که لارو در آن فعالیت دارد، وارد نماییم و سوراخ خارجی آن را با گل یا چسب باغبانی مسدود کنیم.
این خمیر گاز سمی دارد که داخل فضای دالان را پر میکند و کرم خراط را خواهد کشت.
بعضی از باغداران عزیز هم بااستفاده کردن از دیگر سموم گازی لاروهای موجود در دالان را از بین می‌برند.
کنترل شیمیایی در سطح وسیع از طریق سمپاشی سرشاخه ها امکان‌پذیر است.
در این صورت باید تاریخ ظهور حداکثر لاروهای سن اول را به کمک تله های نوری و غیره مشخص کرد و بعد با استفاده از سموم مناسب درختان آلوده را سمپاشی کنیم.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه