عناصر غذایی مورد نیاز خیار و گوجه فرنگی

عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی و خلاصه‎ای از کمبود عناصر غذایی در خیار و گوجه ‎فرنگی و روش کنترل آنها به صورت جدول زیر ارائه میشود.
عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی
عناصر متحرک (علائم اولیه در برگ‎های مسن ظاهر می‎شود)

۱- نیتروژن

گوجه فرنگی
خیار
گیاه دوکی شکل می‎شود
برگ‎های پائینی سبز مایل به زرد می‎شود
در کمبود شدید، رنگ تمام گیاه سبز پریده می‎شود
رگبرگ های اصلی بنفش (ارغوانی) می‎شود
میوه کوچک می‎ماند
رشد متوقف می‎شود
برگ های پائینی سبز مایل به زرد می‎شود
در کمبود شدید، رنگ تمام گیاه سبز پریده می‎شود
رشد برگ‎های جوان متوقف می‎شود
میوه کوتاه، ضخیم، سبز روشن و خاردار می‎شود
درمان:
۱- اسپری روی برگ‎ها با محلول ۲۵/۰ تا ۵/۰ درصد اوره
۲- افزودن نیترات کلسیم یا نیترات پتاسیم به محلول غذایی

۲- فسفر

گوجه فرنگی
خیار
رشد اندام هوایی محدود می‎شود
ساقه باریک می‎شود
در کمبود شدید، برگ‎ها کوچک مانده و به سمت پائین می‎پیچند
لبه‎های بالای برگ سبز مایل به آبی می‎شود
زیر برگ‎ها و رگبرگ‎ها بنفش (ارغوانی) می‎شود
برگ‎های مسن‎تر زرد شده و نقاط پراکنده خشک و بنفش دیده می‏شود
برگ ها پیش از رسیدن کامل می‎ریزند
توقف رشد

در کمبود شدید، برگ‎های جوان کوچک مانده، سفت و سبز تیره می‎شود
برگ های مسن و کوتیلدونی دارای نقاط آبکی بزرگ هم در رگبرگ‎ها و هم در نواحی بین رگبرگی می‎شود
برگ‎ها کم رنگ شده و نقاط به رنگ قهوه‎ای درآمده و خشک می‎شوند، سطح برگ چروکیده می‎شود (به جز دمبرگ)

درمان

۱- افزودن مونو پتاسیم فسفات به محلول غذایی
۳- پتاسیم (عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی)
گوجه فرنگی
خیار
سوختگی برگچه‎ها در برگ‎های مسن‎تر، پیچیدگی لبه برگ، کلروز بین رگبرگی، ظهور نقاط خشک کوچک
کلروز بین رگبرگی در برگ‎های میانی گیاه با نقاط کوچک مرده
رشد گیاه محدود شده و برگ‎ها کوچک باقی می‎مانند
در مراحل بعدی کلروز و نکروز به طور وسیع در برگها ظاهر می‎شود، برگچه‎ها می‎میرند
روی میوه‎ها لکه‎های سبز و نارس پدیدار می‎شود
لبه برگ‎های مسن‎تر به صورت سبز مایل به زرد شده و در ادامه قهوه‎ای و خشک می‎شوند
رشد گیاه متوقف و فاصله میانگره‎ها کوتاه شده و در مراحل بعدی در برگ‎های کوچک، کلروز در لبه‎ها و بین ‎رگبرگ‎ها ظاهر شده که به سمت وسط برگ توسعه می‎یابد. لبه‎های برگ خشک شده، بروز نکروز شدید و رگبرگ‎های اصلی سبز می‎مانند.
درمان:
۱- اسپری روی برگ‎ها با محلول ۲ درصد سولفات پتاسیم
۲- افزودن سولفات پتاسیم و یا کلرید پتاسیم (در صورت عدم وجود کلرید سدیم در آب) به محلول غذایی
۴- منیزیم
گوجه فرنگی
خیار
کلروز لبه‎ها در برگ‎های مسن‎تر، کلروز بین رگبرگی در مراحل بعدی، نقاط نکروز در نواحی سبز کمرنگ
رگبرگ‎های کوچک سبز نمی‎باشند
در کمبود شدید، برگ‎های مسن‎تر می‎میرند، تمام گیاه زرد می‎شوند، تولید میوه کاهش می‎یابد

کلروز بین رگبرگی در برگ‎های مسن‎تر که از لبه‎های برگ شروع می‎شود و به نقاط نکروزه منتهی می‎شود
رگبرگ‎های کوچک سبز نمی‎باشند
در کمبود شدید، علائم از برگ‎های مسن‎تر به جوان‏تر سرایت می‏کند، تمام گیاه زرد می‎شود، برگ‎های مسن چروکیده شده و می‎میرند
درمان‏:
۱- اسپری برگی با حجم زیاد و با غلظت ۲ درصد یا با حجم کم با غلظت ۱۰ درصد سولفات منیزیم
۲- افزودن سولفات منیزیم به محلول غذایی
۵- روی (عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی)
گوجه فرنگی
خیار
برگ‎های مسن و انتهایی کوچک‎تر از حالت عادی است
کلروز اندک، نقاط قهوه ای و خشکیده زیاد است (به خصوص در دمبرگچه‎‎ها و رو و بین رگبرگ برگچه‎ها)،
دمبرگ به سمت پائین می‎پیچد و برگ‎ها کاملاً جمع می‎شوند. در کمبود شدید، نکروز سریعاً ظاهر می‎شود، تمام برگها پژمرده می‎شوند
در برگ‎های مسن منقوط شدن بین رگبرگی، علائم از برگ‎های مسن به برگ‎های جوان توسعه می‎یابد، نکروز مشاهده نمی‎شود
رشد میانگره‎ها در بالای گیاه متوقف می‎شود، و فاصله برگ‎ها در قسمت فوقانی گیاه کم شده و بوته به صورت انبوه به نظر می‎رسد
درمان:
۱- اسپری برگ ها با محلول ۱/۰ تا ۵/۰ درصد سولفات مس.
۲- افزودن سولفات مس به محلول غذایی.

عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی
عناصر ثابت (علائم اولیه در برگ‎های جوان ظاهر می‎شود)

۱- کلسیم
گوجه فرنگی
خیار
لبه‌ها در برگ‎های بالایی زرد می‎شوند، سطح زیر برگ و به خصوص لبه‎ها به رنگ بنفش‎مایل به قهوه‎ای شده، برگچه‎ها ریز باقی‎می‎مانند‎و ‎دفرمه‎می‎شوند،‎لبه برگ‎ها به سمت بالا می‎پیچند.
در مراحل پیشرفته‎تر، نوک و لبه برگ‎ها پژمرده شده دمبرگ پیچیده شده و خشک می‎شود
نقاط رشد از بین می روند
برگ‎های مسن دچار نقاط کلروز و نکروز می‎شود
میوه دچار پوسیدگی گلگاه میوه (پوسیدگی شبیه چرمی شدن گلگاه میوه) می‎شود
نقاط‎سفید‎در‎برگ‎های‎بالایی‎و‎نزدیک‎لبه‎و‎بین‎رگبرگ‎ها ظاهر می‎شود
کلروز بین رگبرگی از لبه‎ به سمت داخل نفوذ می‎کند
برگ‎های جوان‎ و ناحیه رشد گیاه، کوچک می‎مانند، در لبه‎های برگ بریدگی‎های عمیق ایجاد می‎شود
پیچیدگی‎برگ‎به‎سمت‎بالا‎رخ‎می‎دهد،‎نقاط‎رشد‎می‎میرند
رشد‎گیاه متوقف می‎شود، فاصله میانگره‎ها به خصوص در نزدیک نوک گیاه کوتاه می‎ماند
جوانه‌ها از بین رفته و گیاه از نوک خشک می‌شود
برگ های مسن‎تر به سمت پائین خم می‎شود
درمان:
۱- اسپری برگ‎ها در مواد حاد با محلول ۷۵/۰ تا ۱ درصد نیترات کلسیم. همچنین می توان از محلول ۴/۰ درصد کلرید کلسیم استفاده کرد.
۲- افزودن نیترات کلسیم به محلول غذایی یا کلرید کلسیم چنانچه نمی‎خواهیم مقدار نیتروژن افزایش یابد. اما دقت کنید که کلرید سدیم در محلول غذایی اندک باشد.
۲- گوگرد (عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی)
گوجه‎فرنگی
خیار
برگ‎های بالایی سفت و به سمت پائین خم شده، و در‎ نهایت‎نقاط‎نکروزه‏پدیدار‎می‎شوند، ‎برگها‎ زرد‎ می‎شوند، ساقه، رگبرگ‎ها، دمبرگ‎ها، بنفش می‎شوند. نوک و لبه برگ‎های مسن و برگچه‎ها نکروزه شده و نقاط بنفش کوچکی در بین رگبرگ‎ها ظاهر می‎شود.
برگ‎های بالایی کوچک باقی مانده و به سمت پائین خم می‎شوند، به رنگ سبز کمرنگ تا زرد شده و لبه برگ‎ها به حالت دندانه‎ای در می‎آید.
رشد گیاه محدود می شود
برگ‎های مسن اندکی زرد می‎شوند
درمان:
۱- افزودن هر گونه سولفاتی به محلول غذایی. سولفات پتاسیم برای گیاه از سایر نمک‎ها مطمئن‎تر است. زیرا گیاهان به مقادیر بالای پتاسیم نیاز دارند.
نکته: کمبود گوگرد به ندرت ظاهر می‎شود، زیرا در محلول غذایی از موادی مانند پتاسیم، منیزیم و سایر نمک‎های سولفاته استفاده می‎شود.

۳- آهن
گوجه فرنگی
خیار
لبه برگ‎های انتهایی شروع به کلروز کرده و به تمام برگ سرایت می‎کند، ریزترین رگبرگ‎ها در ابتدا سبز می‎مانند، شبکه‎ای از رگبرگ‎های سبز روی بافت زرد برگ ایجاد می‎شود، در نهایت برگ کاملاً زرد کمرنگ می‎شود، نکروزی مشاهده نمی‎شود
در مراحل پیشرفته، علائم از برگ‎های انتهایی شروع و به سمت برگ‎های مسن‎تر سرایت می‎کند
رشد متوقف و برگها کوچکتر از حالت عادی می‏‎شود
گل‎ها ریزش می‎کند
در برگ‎های جوان، طرحی از رگبرگ‎های سبز با زردی بین رگبرگی در بافت مشاهده می‎شود، سپس کلروز به رگبرگ‎ها سرایت می‎کند و و تمام برگ به رنگ زرد مایل به لیمویی در می‎آید. در لبه برگ‎ها ممکن است نکروز به میزان اندک مشاهده شود
در مراحل پیشرفته، خمیدگی قسمت بالای بوته به سمت پائین مشاهده می‎شود
رشد‎متوقف و نوک شاخه انتهایی دوکی شده و میوه‎ها به رنگ زرد مایل به لیمویی می‌شود
درمان‏:
۱- اسپری برگ ها با محلول ۰۲/۰ تا ۰۵/۰ درصد از کلات آهن (FeEDTA) هر ۳ تا ۴ روز
۲- افزودن کلات آهن به محلول غذایی

۴- بُر (عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی)
گوجه فرنگی
خیار
رشد تاج گیاه و نقاط مریستمی محدود شده و منجر به پژمردگی و خشکی نقاط رشد می‎شود
برگ‎های بالایی کلروز بین رگبرگی داشته و برگچه‎ها منقوط می‎شوند و کوچک می‎مانند و به سمت پائین خم و دفرمه می‎شوند، کوچکترین برگچه‎ها قهوه‎ای شده و می‎میرند
برگهای میانی به رنگ نارنجی مایل به زرد درآمده، رگبرگ‎ها بنفش یا زرد می‎شود
برگهای مسن‎تر به رنگ سبز مایل به زرد می‎شود
نقاط رشد در شاخه‎های جدید جانبی می‎میرند
برگچه‎ها خیلی سست و شکننده می‎شوند
نقاط رشد در نوک گیاه و برگ‎های خیلی جوان خم شده و می‎میرند
شاخسارهای انتهایی پژمرده شده و می‎میرند
لبه برگ‎های مسن به صورت فنجانی رو به بالا و سفت می‎شوند، منقوط شدن بین رگبرگ‌ها پدیدار می‎شود
رشد نوک شاخسارها متوقف می‎شود و منتهی به محدود شدن رشد می‎شود
درمان‏:
۱- اسپری برگ ها به محض مشاهده عوارض با محلول ۱/۰تا ۲۵/۰ درصد بوراکس.
۲- افزودن بوراکس به محلول غذایی.

۵- مس
گوجه فرنگی
خیار
لبه برگ‎های میانی و جوان‎تر گیاه به صورت لوله‎ای درآمده، کلروز یا نکروز مشاهده نمی‎شود، رنگ برگ سبز مایل به آبی است، برگ‎های انتهایی کوچک و سفت شده و می‎پیچد
دمبرگ‎ها به سمت پائین خم می‎شوند
رشد ساقه متوقف می‎شود
در مراحل پیشرفته، نقاط نکروز روی رگبرگهای وسط و اصلی ظاهر می‎شود
برگ‎های جوان کوچک باقی می‎مانند
رشد گیاه محدود می‎شود، فاصله میان گره‎ها کوتاه شده و بوته به صورت پر پشت به نظر می‎رسد
در برگ‎های مسن‎تر کلروز بین رگبرگی به صورت غیر واضح پدیدار می‎شود
در مراحل پیشرفته، رنگ برگ‎ها سبز کدر تا برنزی شده، نکروز شده، تمام برگ پژمرده شده و کلروز از برگ‎های مسن به برگ‎های جوان سرایت می‏کند
درمان‏:
۱- اسپری برگ‎ها با محلول ۱/۰تا ۲۵/۰ درصد سولفات مس که ۵/۰ درصد سنگ گچ هیدارته به آن اضافه شده.
۲- افزودن سولفات مس به محلول غذایی.

۶- منگنز
گوجه فرنگی
خیار
برگ‎های میانی و مسن‎تر و پس از آنها، برگهای جوان‎تر رنگ ‎پریده‎ می‎شوند، ‎رگبرگ‎ها سبز ‎و نواحی بین‎رگبرگی زرد می‎شوند، نقاط نکروزه در نواحی رنگ پریده ظاهر شده، کلروز آن شدت کمتری در مقایسه با کمبود آهن دارد و بر خلاف آن منحصر به برگ‎های جوان نمی‎باشد
در برگ‎های جوان انتهایی نقاط زرد بین رگبرگها ایجاد و در ابتدا رگبرگ‎های جوان سبز باقی می‎مانند و الگوی مشبک از نواحی سبز در زمینه زرد می‎شود
در مراحل پیشرفته، تمامی رگبرگ‎ها بجز رگبرگ‎های اصلی زرد شده و نقاط نکروزه شبیه آفتاب سوختگی بین رگبرگ‎ها ظاهر می‎شود
رشد شاخه‎های جدید متوقف شده و برگ‎های جدید کوچک باقی می‎مانند
برگ های مسن‎تر، کدرتر شده و زودتر می‎میرند
درمان‏:
۱- اسپری برگ با حجم زیاد محلول و با غلظت ۱/۰ درصد یا با حجم کم محلول با غلظت ۱ درصد سولفات منگنز
۲- افزودن سولفات منگنز به محلول غذایی
عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی . خلاصه‎ای از کمبود عناصر غذایی در خیار و گوجه فرنگی و روش کنترل آنها

۷- مولیبدن
گوجه فرنگی
خیار
برگچه‎ها در تمامی برگها به شکل منقوط بین رگبرگی و به رنگ زرد مایل به سبز کم رنگ در می‎آید، لبه ها رو به بالا و به شکل ناودان می‎شود، کوچکترین رگبرگ‎ها سبز باقی نمی‎مانند، نکروز در نواحی زرد در لبه‎ برگچه‎های بالایی و در نهایت در تمامی برگ‎های مرکب ظاهر می‎شود و چروکیده می‎شود
در مراحل پیشرفته، علائم از برگهای مسن به برگهای جوان سرایت می‎کند اما برگ‎های لپه‎ای برای مدت طولانی سبز باقی می‎مانند
برگ‎های مسن‎تر به خصوص بین رگبرگ‏ها رنگ پریده می‎شوند، و در نهایت برگ، سبز کمرنگ و سپس زرد شده و می‎میرد
در مراحل پیشرفته، علائم از برگهای مسن به برگهای جوان‎تر سرایت می‎کند و جوان‎ترین برگ‎ها سبز باقی می مانند
رشد گیاه طبیعی است اما گل‎ها کوچک هستند
درمان‏:
۱- اسپری برگ‎ها با محلول ۰۷/۰ تا ۱/۰ درصد مولیبدات آمونیوم یا سدیم.
۲- افزودن مولیبدات آمونیوم یا سدیم به محلول غذایی.