کرم خوشه خوار انگور

 نحوه خسارت کرم خوشه خوار انگور

در بهارهای سرد، لاروها زودتر از مرحله گلدهی درختچه مو ظاهر می شوند و برای زنده ماندن، از سایر قسمت های گیاه از جمله جوانه های گل باز نشده تغذیه می کنند. لاروها به بوی مواد فرار منتشر شده از برگ های سبز و خوشه های انگور آلوده به کپک خاکستری تمایل زیادی نشان می دهند. این آفت می تواند دوره فعالیت خود را با زمان خوشه دهی میزبان تنظیم کند.

محل فعالیت آفت از طریق تارهای رو خوشه مشخص می شود. به این ترتیب که لاروهای نسل اول از جوانه های در حال گلدهی و غنچه تغذیه می کنند و روی آن ها با تارهایی پوشانده می شود. در برخی موارد نیز از جوانه های رویشی تغذیه کرده و سبب خشکیدن گل ها و جوانه ها و ریزش آن ها می شوند . همچنین، لاروهای نسل دوم از گوشت غوره تغذیه کرده و بر اثر تغذیه، پوست غوره خاکی رنگ و چروکیده شده و در نهایت حبه ها ریزش می کنند لاروهای نسل سوم از خوشه های رسیده تغذیه می کنند. خسارت اصلی شب پره خوشه خوار انگور مربوط به لاروهای نسل سوم می باشد که علاوه بر خسارت مستقیم ناشی از تغذیه آفت، شامل خسارت غیرمستقیم ناشی از انتقال قارچ عامل پوسیدگی خاکستری توسط لاروهای آفت نیز می باشد . خسارت خوشه خوار انگور شدیدا وابسته به مراحل رشد و نمو درختچه مو می باشد و برای پیش بینی دقیق خسارت، داده های فنولوژی محصول نیز مورد نیاز است.

بدین ترتیب، آستانه زیان اقتصادی، بسته به رقم، اندازه خوشه گل دهنده و نسل آفت متفاوت است.
خسارت غیرمستقیم آفت از طریق مساعد شدن شرایط حبه های صدمه دیده به پوسیدگی توسط قارچ Botrytis cinerea و همچنین تغذیه و فاسد شدن حبه های انگور درنتیجه خسارت برخی حشرات نظیر زنبور زرد و مگس ها ایجاد می شود. میزان خسارت ناشی از این آفت به عوامل متعددی از جمله مرحله رشدی گیاه، رقم انگور، اندازه خوشه، جنبه کاربردی محصول، نسل آفت، حساسیت به پوسیدگی و غیره بستگی دارد لذا سطوح اقتصادی متفاوتی براساس فاکتورهای فوق برای این آفت اعلام شده است.
در مناطق سردسیر آفت سه نسل در سال دارد . ظهور اولین پروانه در اوایل اردیبهشت ، اوج پرواز نسل اول در اواسط تا اواخر اردیبهشت ، اوج پرواز نسل دوم در اواسط تیر و بالاخره اوج پرواز نسل سوم در اواخر مرداد تا اوایل شهریور می باشد . بیشترین خسارت مربوط به نسل سوم آفت است . بهترین زمان مبارزه علیه آفت یک هفته تا ده روز بعد از تشکیل اوج پرواز نسل دوم می باشد .

شکل شناسی کرم خوشه خوار انگور:

حشره بالغ:

شب پره ای است که عرض آن با بال های باز، حدود ۱۲ میلی متر و طول بدن حدود ۶ میلی متر می باشد. بال های جلویی با زمینه قهوه ای روشن همراه با دو نوار روشن عرضی است. در بخش میانی آن لکه های با نقش نگار تیره دیده می شود و نوارها به طور متناوب بین لکه ها واقع شده اند. بال های جلویی در حاشیه انتهایی بال ها ریشک هایی به رنگ روشن دارند.

تخم:

به قطر ۶,۰ تا ۸,۰ میلی متر و به زحمت با چشم دیده می شوند و رنگ آن زرد مایل به سفید است.

لارو:

در انتهای رشد ۱۰ تا ۱۱ میلی متر طول دارند. رنگ آن ها در ابتدا سفید است که بتدریج به رنگ سبز مایل به زرد تا مایل به قهوه ای تغییر می کند. پیش گرده و سر در لاروها سیاه رنگ است.

شفیره:

به رنگ قهوه ای روشن تا تیره و به طول ۵ تا ۶ میلی متر مشاهده می شوند.
دوره جنینی ۸ تا ۱۰ روز ، دوره لاروی ۱۷ تا ۱۸ روز و چهار سن لاروی دارد ، دوره شفیرگی ۷ تا ۸ روز و دوره نشو و نما برای یک نسل ۳۲ تا ۳۶ روز طول می کشد

چرخه زندگی و زیست شناسی کرم خوشه خوار انگور:

تعداد نسل کرم خوشه خوار انگور در فصل رویش براساس مناطق جغرافیایی مختلف، متفاوت و از دو تا پنج نسل در سال گزارش شده است. در ایران این آفت براساس موقعیت جغرافیایی منطقه و شرایط محیطی حاکم بر آن، سه تا چهار نسل با نسل چهارم ناقص در استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، قزوین، تهران، اصفهان و سه تا چهار نسل در استان های فارس و چهارمحال و بختیاری مشاهده می شود. در بین عوامل محیطی، دما و طول روز، نقش عمده ای در فعالیت های زیستی آفت دارند. به طوری که دیاپوز به شدت تحت کنترل طول روز و متوسط دمای شبانه روز می باشد.
حشرات کامل، فعالیت شبانه داشته و در طول روز در زیر برگ ها، علف های هرز و شکاف تنه درختان استراحت می کنند. پرواز آنها از غروب آفتاب شروع می شود و کمی بعد از آن به اوج می رسد و با طلوع آفتاب پایان می یابد. حشرات کامل با حرکات زیاد حین پرواز قابل شناسایی می باشند.
شب پره ها پس از تغذیه تکمیلی و جفت گیری شروع به تخم ریزی می کنند. در صورت مناسب بودن شرایط محیطی، تخم ریزی یک یا دو روز بعد از جفت گیری شروع می شود و ماده ها تخم های خود را در بهار به صورت انفرادی یا دو تا سه تایی روی براکته ها، گلبرگ ها، ساقه جوانه های گل دهنده و در تابستان روی خوشه ها می گذارند. سطح صاف، هموار و ترد حبه های انگور باعت برانگیختن رفتار تخم ریزی در شب پرها می شود. ماده ها، خوشه های رسیده ای را که زمان برداشت آن ها نزدیک است برای تخم ریزی انتخاب نمی کنند. دمای خنک بهار جفت گیری و تخم ریزی آفت را به تعویق می اندازد. به نظر می رسد حشرات ماده مکان هایی را برای تخم ریزی انتخاب می کنند که سابقه آلودگی داشته باشند و حضور لارو قبلی در آن مکان، به منزله با ارزش بودن آن منبع از نظر غذایی؛ آسان بودن نفوذ در آن و از نظر شرایط محیطی اعم از دما، رطوبت نسبی، جریان باد و حتی امکان اختفا از دشمنان طبیعی مناسب تر است. تخم ریزی در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس انجام می گیرد ولی دمای بهینه برای تخم ریزی ۲۳ تا ۲۶ درجه است. هر ماده در دمای بهینه، به طور متوسط ۱۶۰ تخم می گذارد و دوره جنینی بسته به دما و شرایط محیط ۷ تا ۱۱ روز طول می کشد. لازم به ذکر است، حشرات بالغ و تخم نسبت به تغییرات محیطی شدیدا حساس هستند. دارای پنج سن لاروی هستند که لاروهای نئونات شدیدا متحرک بوده، بعد از طی یک دوره سرگردانی، برای استقرار و شروع تغذیه، داربست ابریشمی به دور دم میوه می بندند و بعد از استقرار، لانه ابریشمی را در اطراف خوشه گسترش داده، در داخل آن تغذیه می کنند. لاروهای بزرگ در داخل تار کاملا قابل رویت می باشند. دوره سرگردانی لاروهای نسل دوم و سوم کوتاه تر از نسل اول می باشد. لاروها برای کامل کردن رشد و نمو خود، نیاز به مجموع دمای موثر معینی بالاتر از ۱۰۰ روز درجه دارند که معمولا آن را در طی ۲۰ تا ۳۰ روز کسب می کنند و پس از آن در داخل شکاف تنه درخت، اطراف علف های هرز، برگ های لوله شده، زیرپوستک تنه درخت و خاک تبدیل به شفیره می شوند

پیش آگاهی کرم خوشه خوار انگور

انگور از جمله محصولاتی است که علاوه بر مصارف تازه خوری و صادرات به صورت خشکبار، موضوع باقیمانده سموم در آن حائز اهمیت می باشد. لذا کاهش تعداد دفعات سمپاشی با تعیین زمان دقیق سمپاشی و استفاده از روش های دیگر کنترل در قالب برنامه های مدیریت تلفیقی ضروری است. برای نیل به این منظور، تصمیم گیری بر پایه پیش آگاهی آفت، شامل تعیین آستانه زیان اقتصادی و پیش بینی زمان و مکان ظهور آفت لازم می باشد. پیش بینی زمان ظهور آفت به سه روش تقویمی  فنولوژی محصول و فنولوژی وابسته به دما (تعیین نیاز گرمایی یا روز درجه) انجام می گیرد.

کنترل زراعی و مکانیکی:

در احداث تاکستان ها از ارقامی استفاده شود که خوشه متراکم ندارند.
برای از بین بردن شفیره های زمستان گذران که در زیر بقایای باقیمانده از شاخه های خشک و پوسیده در سطح زمین به سر می برند، شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه توصیه می شود.
احداث تاکستان ها به صورت ردیفی و به روش داربستی توصیه می شود.
هرس باغ برای جلوگیری از تجمع شاخه های اضافی .
سوزاندن علف های هرز و برگ های خشک در پاییز.
مبارزه شیمیایی فقط براساس ردیابی آفت و پیش آگاهی موفقیت آمیز است.
حتما از سموم مجاز در زمان مناسبی استفاده شود .