در مقاله ها
لکه غربالی
عامل بیماری لکه غربالی
لکه غربالی یکی از مهمترین بیماری های قارچی درختان میوه هسته دار است. این بیماری در اکثر مناطق ایران شیوع دارد. بیماری لکه غربالی علاوه بر اینکه موجب ضعف درخت و کاهش کمی و کیفی محصول می شود به علت ایجاد لکه ها و زگیل بر روی میوه ها بازارپسندی و ارزش صادراتی آنها را نیز به شدت کاهش می دهد. عامل این بیماری خسارت زا قارچی به نام Wilsonomyces carpophilus می باشد.
سرشاخه، گل، برگ، میوه و جوانه های درختان زرد آلو، گیلاس، آلبالو، گوجه سبز، هلو، شلیل و بادام مورد حمله این بیماری قرار می گیرند. اندام های مورد حمله و علائم آنها روی میزبانهای مختلف با هم فرق دارند. در زرد آلو میوه، برگ و جوانه ها مورد حمله قرار می گیرند ولی علائم روی سرشاخه ها دیده نمی شود. در بادام علائم روی سر شاخه ها و مخصوصاً برگ ظاهر می شود در صورتیکه به میوه خسارت وارد نمی آید. در گیلاس علائم بیماری روی میوه، برگ، جوانه ها و سرشاخه ها بوضوح دیده می شود. در هلو نشانه های بیماری را روی میوه بندرت می توان دید. در عوض برگ، سر شاخه ها و جوانه های خواب این گونه به شدت مورد حمله قرار می گیرند. در زرد آلو خسارت مهم و شدید این بیماری روی برگ و میوه می باشد و حتی جوانه های برگ و گل را مورد حمله قرار می دهند و اصولاً شاخه های جوان بندرت مبتلا می شوند.
حالت غربالی و سوراخ شدن برگها مشخص ترین و فراوانترین علائم بیماری است. در زرد آلو علائم بیماری همزمان با موقعی که جوانه های برگ باز می شود و هنوز برگ شکل و اندازه و حتی رنگ طبیعی بخود نگرفته، بصورت لکه های گرد که در ابتدا به رنگ قرمز متمایل به بنفش و در وسط تیره تر است، بروز می کند. به تدریج این لکه های کوچک بزرگتر شده و از وسط شروع به خشک شدن نموده و به رنگ قهوه ای در می آیند. در این حالت حاشیه لکه ها بسیار مشخص و اغلب قهوه ای تیره می باشد. در این مرحله پیشروی لکه ها متوقف می شود و بتدریج بافت مرده برگ از نسج زنده به طریق پاره شدن پارانشیم وبشره جدا می گردد. به محض اینکه این پارگی کامل شد قسمت داخلی جدا شده و می افتد و در نتیجه سوراخی در پهنگ برگ ایجاد می شود که پیرامون آن یک نوار چوب پنبه ای قهوه ای کشیده شده است. شکل سوراخها معمولاً دایره ای بیضی و گاهی اشکال غیر هندسی و نامنظم می باشد. اندازه تنها بسته به زمان وقوع آلودگی از ته سنجاق تا قطر شش میلیمتر و گاهی بیشتر تغییر می کند ولی لکه های دایره ای شکل معمولاً چهار تا پنج میلیمتر هستند. گهگاهی چند تا از لکه های بیماری بهم پیوسته و سوراخهای بزرگ و بی شکل بوجود می آیند که ممکن است با حشره خوردگی اشتباه شود. این حالت یعنی توسعه بهم پیوستگی لکه های بیماری روی برگ بیشتر در موارد وقوع آلودگی های شدید اولیه در مرحله ای که برگها دارای بافت لطیفی هستند رخ میدهد. در آلودگی های دیر هنگام چون برگها ضخامت کافی پیدا کرده اند و نیز بدلیل عدم رطوبت کافی و مناسب در محیط، علائم برگی معمولاً به صورت سوراخهای منفرد، ریز و ته سنجاقی بروز می کند.
میوه زرد آلو، گیلاس و آلبالو مورد حمله این بیماری قرار میگیرند. روی میوه زرد آلو وقتی به اندازه مغز پسته است علائم غربالی به صورت لکه های قرمز مایل به بنفش و به اندازه ته سنجان ظاهر می گردد بتدریج که میوه درشت میشود این لکه ها برآمده شده و به صورت نقاط برجسته یا خال جوش در می آید و رنگشان قهوه ای می شود. لکه ها و برآمدگی ها ابتدا در سطح فوقانی میوه ها بصورت پراکنده یا متراکم بروز می کند و بعداً به سطح زیرین میوه نیز می رسد. در مواردی دیده شده است که حمله بیماری به میوه ها در بعضی ارقام و یا در شرایط خاص ، مواجه با عکس العمل آن می شود. بدین معنی که بجای ظهور خال جوشها, گوشت میوه تحریک شده و به صورت پستانک نوک تیزی بالا آمده و رشد آن متوقف می شود. در مواقعی که شرایط جوی برای رشد و نمو بیماری مناسب است، تعداد زیادی خال جوش بطور متراکم در سطح میوه ظاهر می شود. بطوریکه در این قسمت اپیدرم میوه کاملاً فاسد و چوب پنبه ای شده و از آن شیره تراوش می شود که بعداً سفت شده و بصورت صمغ در می آید. گهگاهی بد شکلی هم در میوه های زرد آلو دیده می شود. حمله غربالی به میوه های جوان، منجر به ریزش آنها می گردد. بهمین جهت حدود پنج درصد از میوه های ریز در همان مراحل اولیه رشد در اثر حمله این بیماری ریخته و از بین می رود. حمله بیماری به میوه زردآلو یکی از مخرب ترین حالات خسارت بیماری است.
ج)نشانه های غربالی روی سرشاخه ها و جوانه ها:
علائم این بیماری روی سرشاخه ها اکثراً به صورت شانکر و ترک خوردگی ظاهر می شود و تشخیص آن احتیاج به دقت و آشنایی چشم دارد. آلودگی سرشاخه ها از آن جهت مهم است که باعث انهدام جوانه ها و ضعف درخت می گردد. بیماری لکه غربالی روی سرشاخه های نازک و سبز گیلاس ابتدا به صورت لکه های قهوه ای و برجسته ظاهر می شود که بتدریج با پیشرفت مرض ترک خورده و حالت زخم بخود می گیرد. پیدایش این زخمها در فصل بهار موقع ظهور شکوفه ها حائز اهمیت است زیرا چنانچه زیر جوانه های گل دهنده بروز کند، باعث توقف ناگهانی رشد گیاه و خشک شدن سرشاخه ها و شکوفه ها می گردد.
انواع سموم برای بیماری لکه غربالی
سم پاشی های پیشگیری کننده برای لکه غربالی درختان میوه هسته دار بسیار مثمر ثمر واقع شده اند. در سال ۱۹۰۶، پروفسور R.E.Smith محلول بردوفیکس (bordeaux mixture) را به منظور مبارزه با بیماری غربالی استفاده نمود و این باعث شد که از آلودگی جدید کاملا جلوگیری شود اما به دلیل اثرات سوزانندگی مس به رشد برخی درختان صدمه وارد شد. به عقیده پروفسور Smith این مبارزه شیمیایی به شرطی موفقیت آمیز است که زمان مناسبی را برای سم پاشی انتخاب نماییم و بهترین موقع برای آن بلافاصله قبل و یا بعد از باران های متعدد اواخر پاییز تا اوایل بهار است. این سم، کنیدی (Conidium) قارچ را به خوبی از بین برده و در مقابل باران و سایر شرایط آب و هوایی بسیار ماندگار است.
مطالعات زیادی درباره زمان سم پاشی صورت گرفته و تحقیقات نشان داده اند که برای جلوگیری از لکه غربالی و آلودگی میوه و برگ، باید زمانی که هنوز گلبرگ ها باز نشده اند سمپاشی نمود. مثلا در نروژ قبل از شکوفه دادن و پس از آن از محلول بردوفیکس استفاده می کنند. به طور کلی سم پاشی چهارگانه بردوفیکس به شرح زیر می باشد:
- استفاده از بردوفیکس ده در هزار پس از اینکه هفتاد درصد برگ ها در پاییز ریختند.
- استفاده از بردوفیکس ده در هزار قبل از اینکه جوانه ها درآیند.
- استفاده از بردوفیکس پنج در هزار پس از اینکه گلبرگ ها ریختند.
- استفاده از بردوفیکس پنج در هزار بلافاصله پس از اینکه میوه ها تشکیل شدند.
سایر سمومی که برای از بین بردن لکه غربالی درختان و سم پاشی بهاره موثرند؛ عبارتند از:
- کاپتان (ارتوساید ۵۰)
- ملپرکس
- پولیرام
- لوناکول
زمان سم پاشی
بهترین زمان سمپاشی برای مبارزه با این بیماری و جلوگیری از سوراخ شدن برگ و ایجاد نقطه های قرمز روی میوه حتما از ترکیبات قارچکش مثل بردوفیکس یا اکسی کلور مس استفاده کنید. با توجه به اینکه دز سم در سم پاشی زمستانه بالاترین حد بوده و در طول فصل نمی توانیم با این دز سم پاشی کنیم، بیشترین تاثیر را حدود اسفند ماه خواهیم داشت. در طول بهار و تابستان علاوه بر سم پاشی با ترکیبات قارچکش، برنامه ی غذایی مناسب و بهبود سیستم ایمنی گیاه میتواند از پیش رفت بیشتر بیماری تا حدودی جلوگیری کند.
پس برای جلوگیری و کنترل این بیماری باید اندام های آلوده درختان را هرس کرده و برای جلوگیری از آلودگی در سال های بعد آن ها را بسوزانیم. همچنین ابزار هرس را پس از انجام این کار ضدعفونی کرده و در آخر سم پاشی کنیم.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه