در مقاله ها
نقش کلسیم در گیاهان و عوارض ناشی از کمبود آن
نقش کلسیم در گیاهان بسیار حساس و با اهمیت است. ممکن است برخی از کشاورزان عزیز هنوز با اهمیت نقش کلسیم در گیاهان هنوز آشنایی کامل نداشته باشند یا نیاز به کسب اطلاعات بیشتر داشته باشند. طبیعتا کمبود کلسیم در گیاهان می تواند اثرات جبران ناپذیری بگذارد. در این مقاله در سایت نارنج اسپادانا نقش کلسیم در گیاهان معرفی و عوارض ناشی از کمبود آن بررسی می شود.
نقش کلسیم در گیاهان
کلسیم از گروه عناصر ماکرو ثانویه می باشد که در تامین نیاز غذایی گیاه اهمیت زیادی دارد. کلسیم در غشای دیواره سلولی و نفوذ پذیری آن اهمیت زیادی دارد. همچنین کلسیم در تقسیمات سلولی شرکت می کند. این عنصر با جلوگیری از فرآیند حلالیت و کاهش آن باعث کاهش میزان نرمی بافت می گردد. علاوه بر آن کلسیم در کیفیت و ترد شدن میوه موثر است و با حفظ و پایداری سلول های گیاهی و افزایش قدرت بافت گیاه، مانع ایجاد بسیاری از بیماری های فیزیولوژیکی در محصولات می گردد.
میوه هایی که مقدار کلیسم در آنها بیشتر است، طول عمر انبارداری آنها افزایش خواهد یافت. در کشور ما یکی از دلایل مهم پایین بودن کیفیت میوه و گل های شاخه بریده و در نتیجه پایین بودن خاصیت انبارداری آنها، کمی غلظت کلسیم در آنها می باشد. حرکت کلسیم در درون گیاهان بسیار کند بوده و به دلیل محصور شدن آن در واکوئل ها حرکت آن در درون گیاه فقط از طریق آوندهای چوبی امکانپذیر می باشد. جذب کلسیم در تمام اندامهای گیاه به راحتی امکان پذیر نیست. کلسیم برای رسیدن به اندامها نیاز به رطوبت و تعرق دارد و در بعضی از قسمتها مانند میوه که تعرق کمتری دارد جذب کلسیم کمتر صورت می گیرد.
عوامل موثر بر دسترسی گیاهان به کلسیم
عوامل موثر بر دسترسی گیاهان به کلسیم متعدد است. برای اینکه کلسیم برای در دسترس گیاهان قرار دهید باید با عوامل دسترسی گیاهان به کلسیم آشنا شوید. در زیر بخشی از این عوامل ذکر شده است:
- خاکهای اسیدی، شنی یا درشت اغلب کمبود کلسیم دارند. افزایش pH خاک می تواند جذب و دسترسی به کلسیم را بیشتر کند.
- میزان ظرفیت خاک برای افزایش دسترسی به کلسیم نقش مهمی دارد. خاک باید به اندازه ی کافی ظرفیت جذب و نگهداشتن کلسیم را داشته باشد.
- برخی عناصر با هم در رقابت هستند. حضور برخی عناصر مانند سدیم، پتاسیم و … و استفاده بیش از حد از آنها در خاک مانع از دسترسی و جذب کلسیم می شود.
کمبود کلسیم در گیاهان
کمبود کلسیم در گیاهان چیست؟ کمبود کلسیم توسعه جوانههای انتهایی اندام هوایی و نوک ریشهها را کاهش داده و باعث توقف رشد گیاه میشود. کلسیم همچنین برای انتقال کربوهیدارتها و عناصر غذایی ضروری است. تجمع کربوهیدارتها در برگها تحت شرایط کمبود کلسیم باعث کاهش مقدار کربوهیدراتهای ساقه و ریشه شده و به ایفای نقش طبیعی ریشه (جذب عناصر غذایی) صدمه میرساند زیرا در این حالت میزان تامین انرژی کم است. در نتیجه کمبود کلسیم منجر به بدشکلی بافت های ذخیره ای در بسیاری از میوهجات و سبزیجات میشود. با وجود اینکه کلسیم در نقل و انتقال مواد مهم است ولی معمولا در گیاه غیر پویا است. به دلیل اینکه کلسیم در گیاه توزیع مجدد نمییابد تامین مداوم کلسیم برای جذب ریشه گیاهان برای رشد طبیعی و توسعه میوهها بسیار اهمیت دارد.
علائم کمبود کلسیم، نخست در بافتهای میرستمی برگها، ساقهها و ریشهها مشاهده میشود. نوک و حاشیه برگها زرد شده و یا میسوزد حالتی که معمولا به پشت برگشتن و سوختگی نوک گفته میشود. ترشح مواد ژلاتینی باعث میشود که در برخی گیاهان نوک برگها به هم بچسبد. کمبود کلسیم باعث گرهزایی ضعیف به وسیله باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن در ریشه لگومها میشود و بافت گرهها سفید تا خاکستری است در حالی که رنگ گرهها در گیاهان سالم صورتی تا قرمز میباشد. در شرایط کمبود شدید کلسیم توسعه ریشه کند شده و نوک ریشهها به رنگ تیره درآمده و میمیرد. از عوارض ناشی از کمبود کلسیم میتوان به بیماری های فیزیولوژیک مانند لکه تلخ موضعی، لکه چوب پنبهای، نرمی میوه در اثر پیری، لهیدگی و پوسیدگی گلگاه اشاره کرد.
عوارض فیزیولوژیکی ناشی از کمبود کلسیم
لکه تلخی ( Bitter pit) عواملی چون نسبت بالای برگ به میوهها، تنک زیاد یا محصول کمتر، گردهافشانی ضعیف و تناوب باردهی باعث به وجو آمدن این عارضه در گیاهان میشود. زمانیکه محصول کم و مصرف نیتروژن مصرفی زیاد باشد، رشد شاخهها تا اواخر تابستان ادامه دارد که درخت دارای برگهای بزرگ شده و شاخه و برگ زیادی تولید میکند. افزایش سطح برگ، سطح تعرق شاخه و برگ ها را بالا برده و مواد معدنی موجود در شیرهی خام از جمله کلسیم را به طرف خود می کشند در نتیجه به علت پایین بودن تعرق در میوهها ، کلسیم کمتری به طرف میوهها می رود. در اثر کمبود کلسیم در میوهها گروهی از سلولهای اپیدرمی در نزدیک گلگاه متلاشی شده و تبدیل به لکههای نکروتیک می شوند.
برای کنترل بیماری لکه تلخی باید موارد زیر رعایت شود
برای کنترل بیماری لکه تلخی روش های متعددی است که در زیر بخشی از آنها معرفی می شود:
- محلولپاشی کودهای کلسیم در طول فصل به تعداد سه تا ۴ تکرار
- کنترل لکه تلخی با عملیات باغبانی
- جلوگیری از مصرف زیاد کودهای ازته
- جلوگیری از تنشهای خشکی
- جلوگیری از هرسهای شدید زمستانه
- جلوگیری از هرس یا تنک بیش از اندازه
لکه چوب پنبه ای
بیماری لکه چوب پنبه ای چیست و چگونه درمان میشود؟ در سیبهایی با کمبود کلسیم، تقریبا یک ماه بعد از تقسیم سلولی، سلول ها مجددا تقسیم شده و هستهها بدون تقسیم سیتوپلاسم تقسیم می شوند. این تقسیم نابهنجار درون سلولی باعث به وجود آمدن سلولهایی با هستههای متعدد میشود و دیواره سلولی اولیه میشکند و لکه چوب پنبهای به وجود میآید. کنترل آن با محلولپاشی کلسیم در طول فصل رشد انجام میشود. این عارضه به صورت لکه های قهوه ای رنگ و سخت روی میوه نمایان است که در گلابی دیده می شود.
پوسیدگی گلگاه
پوسیدگی گلگاه در هندوانه، گوجه فرنگی، فلفل و حتی هلو دیده می شود. پوسیدگی گلگاه عارضه ای است که با کمبود موقتی کلسیم کمتر از( ۰/۲) موجود در گیاه مرتبط است. علایم اولیه پوسیدگی گلگاه شامل لکه های آب سوخته روی گلگاه میوه های رسیده یا در نزدیکی آن است. این لکه ها به سرعت رشد می کنند و ممکن است به هم بپیوندند و نواحی آسیب دیده وسیعی را بوجود بیاورند.
به علت خشک و چروک شدن بافت، سطح زخم ها چروکیده و چرمی و به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در می آید. قسمت های آسیب دیده معمولا مورد حمله پاتوژن های ثانویه قرار می گیرند که باعث پوسیدگی نرم و فساد میوه می گردند (چنانچه قارچ های ساپروفیت مثل آلترناریا روی سطح لکه ها رشد نمایند رنگ بخش آلوده به سیاه تغییر می یابد). در برخی مواقع بافت های داخلی بیرنگ شده و متلاشی می گردند بی آنکه علایم قابل مشاهده ای در سطح میوه وجود داشته باشد.
لهیدگی و سفتی میوه
لهیدگی در برخی ارقام سیب مانند قرمز لبنان و اسپارتان دیده می شود. برای جلوگیری از بروز عوارضی مثل لهیدگی و حفظ سفتی بافت میوه ها، از مقدار ۰٫۵% کلرور کلسیم به علاوه یک ماده مویان مثل سیتووت در ۴ نوبت (نوبت اول : حداکثر ۴ هفته بعد از اتمام گل و محلول پاشی های بعدی ۱۴ روز بعد از نوبت قبلی و آخرین آن ها ۱۴ روز قبل از برداشت میوه) محلول پاشی بایستی استفاده کرد.
مشاوره تخصصی کشاورزی با کارشناسان نارنج اسپادانا
کشاورزان عزیز که در مورد نقش کلسیم در گیاهان اطلاعات بیشتری می خواهند و یا برای رفع کمبود کلسیم در محصولات خود نیاز به مشاوره دارند می توانید بصورت تلفنی از مشاوران داروخانه کشاورزی نارنج اسپادانا تماس بگیرید. مشاوران نارنج اسپادانا تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستند. برای مشاوره با کاشناسان نارنج اسپادانا می توانید با شماره های تماس زیر، البته به غیر از روزهای تعطیل) تماس بگیرید و مشکلات خود در زمینه کشاورزی و باغداری را مطرح کنید.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه