بیماری موزاییک یا آبله ای شدن برگ جالیز

یکی از بیماری های مهم گیاهان جالیزی از جمله خیار، طالبی، کدو و هندوانه در ایران بیماری ویروسی آبله ای شدن برگ یا ویروس موزاییک کدوییان Cucumber Mosaic Virus (CMV) است. بیماری موزاییک می تواند خسارات جبران ناپذیری به گیاهان جالیزی بزند. بنابراین کشاورزان برای جلوگیری از هدر رفتن زحماتشان باید بخوبی بیماری آبله شدن برگ جالیز را بشناند. به همین منظور در این مقاله از سایت نارنج اسپادانا بصورت مختصر به بیماری موزاییک برگ جالیز می پردازیم.

بیماری موازییک یا آبله ای شدن برگ جالیز چیست؟

بیماری موزاییک برگ جالیز در بعضی مناطق به بیماری لکه پیسی، ابلقی، مخملک و برگ تاولی نیز معروف است. این بیماری احتمالا از سال‮های خیلی دور در ایران وجود داشته و خسارت آن در کشور زیاد می‮باشد. میزان کاهش محصول خیار در اثر این بیماری تا یک سوم برآورد شده است.

ویروس عامل بیماری علاوه بر کدوئیان به گوجه فرنگی, فلفل, شلغم, ترب, هویج, عدس, بادمجان, باقلا, اسفناج, کرفس, چغندر, لوبیا و بعضی از گیاهان زینتی مانند زبان در قفا, اطلسی, لاله, آهار و تعداد زیادی از علف های هرز نیز حمله می کند.

علائم بیماری آبله ای شدن برگ جالیز

نشانه های بیماری آبله ای شدن برگ جالیز در خیار در مرحله جوانه زنی و چند هفته اول رشد  به ندرت دیده می شود. در این مرحله برگ‮های جوان خیار دارای لکه‮ های زرد و چروکیده شده و لبه آنها به   سمت پایین خم شده و کوچک باقی می‮مانند. در اثر این بیماری رشد گیاه متوقف شده و گیاه کوتاه‮ باقی می‮ماند. همچنین لبه برگ‮های قدیمی‮ تر ابتدا کلروتیک و سپس نکروتیک خواهند شد. شکل میوه‮ها اغلب نامنظم، زگیل‮دار و دارای لکه‮ های زرد- سبز شده و اندازه آنها کوچک باقی می‮ماند.

دیگر نشانه های بیماری موزاییک برگ جالیز

علاوه بر نشانه های که در بالا ذکر شد، میوه‮ های آلوده ممکن است به علت کمبود کلروفیل، سفیدرنگ دیده شوند.علائم نشانه های بیماری ممکن است در انواع مختلف کدوئیان فرق داشته باشد و در خربزه و طالبی به شرح زیر می باشد.

1. اگر در مواقعی که خربزه در مواقعی که ۲-۴ برگه شده است, مبتلا به بیماری ویروس شود به کلی رشد نمی کند و گل و میوه نمی دهد.
2. اگر بوته موقعی که ۸-۱۰ برگه شد به بیماری مبتلا شود به هم پیچیده می شود و میوه نمی دهد.
3. اگر بوته خربزه موقع آلوده شدن به اندازه کافی رشد کرده باشد, میوه های آن کوچکتر, کم وزن تر و بی مزه تر از میوه های سالم است. در هر سه حالت فوق, به این حالت نمایان می شود.

• موزائیک ساده: در این حالت لکه های تقریبا زاویه داری که به وسیله رگبرگ های فرعی محدود شده اند, روی برگ های جوان ظاهر می شود. رنگ لکه های مزبور سبز روشن و کمرنگ تر از رنگ برگ های مسن و هم سطح برگ است. یعنی هیچگونه برجستگی دیده نمی شود و در مقابل نور به خوبی قابل تشخیص است.
• موزایک ساده همراه با برجستگی هایی که برگ ها نیز از حالت تقارن خارج می شوند.
• رگوز شدید که بین جالیزکاران ایران به مخملک معروف است. در این حالت برگ تغییر شکل شدیدی می کند و اغلب از حالت تقارن خارج می شود. برگ ها هرچه به انتهای بوته نزدیک تر می شود کوچک تر می گردد و فاصله بین گره ها رفته رفته به طرف انتهای بوته زیاد تر می شود. این وضعیت سبب آفتاب سوختگی بعضی میوه ها نیز می شود.

گاهی هر سه علامت ممکنه روی یک بوته دیده شود, به این ترتیب که برگ های پایین بوته رگوز نشان دهند و برگ های بعدی همان بوته موزائیک ساده یاموزائیک برجسته باشد, یا اینکه ساقه اصلی موزائیک ساده, و شاخه های فرعی رگوز نشان دهند. تشکیل گل در بوته های بیمار افزایش پیدا میکند ولی به میوه تبدیل نمی شوند. روی میوه های جوان هم به ندرت ممکن است موزائیک ساده همراه با برجستگی مختصر مشاهده شود که پس از رشد اضافی میوه زایل گردد.

در خیار حالت برگ تاولی به ندرت دیده می شود و اغلب برگ ها دارای حالت موزائیک و لک و پیس می باشند. سطح میوه ها نیز ابلق , اندازه آنها کوچک و دارای طعم بی مزه هستند. بی قرینگی برگ نسبت به رگ برگ اصلی, کم شدن فاصله بین گره ها و عدم رشد بوته از علائم بیماری است.

در مورد هندوانه و کدو نیز نشانه های بیماری کم وبیش مانند آنچه است که در مورد خیار گفته شده و گاهی حالت برگ تاولی در مورد هندوانه و کدو بیش از خیار ملاحظه می شود.

گسترش بیماری موزاییکی برگ جالیز

بیماری موزاییکی برگ جالیز، زمستان را بر روی میزبان‮های واسط و یا ریشه‮ های علف‮های هرز می‮گذراند. در اوائل بهار که علف‮های هرز میزبان در اطراف مزارع جالیز می‮رویند، بتدریج ویروس نیز به برگ‮های آنها انتقال یافته و سپس به وسیله حشرات مکنده (شته‮ ها)، ویروس از علف‮ها به بوته‮ های جالیز منتقل می‮شود.

همچنین ویروس از طریق تجهیزات و لباس کارگران به طریق مکانیکی از بوته‮های بیمار به بوته‮ های سالم انتقال می‮یابد. علاوه‮ براین نشان داده شده است که سوسک خیار (.pps acitorbaiD) نیز می‮تواند این بیماری را منتقل کند.

کنترل بیمار

•  بهترین راه مبارزه با این ویروس استفاده از ارقام مقاوم می‮باشد.
•  استفاده از حشره‮کش‮ها و روغن‮های معدنی به منظور کنترل حشرات ناقل
•  استفاده از بذرهای غیرآلوده به بیماری
•  استفاده از مالچ آلومینیوم برای انعکاس نور به عنوان دفع‮کننده شته‮های ناقل
•  حذف علف‮های هرز و بوته‮های مشکوک به آلودگی
•  شخم عمیق بقایای گیاهی و از بین بردن مواد آلوده از گلخانه
•  اجرای برنامه جامع بهداشتی برای کارگران و تجهیزات برای جلوگیری از گسترش بیماری

مشاوره با کارشناسان کشاورزی نارنج اسپادانا

کشاورزان عزیز که در مورد بیماری موزاییک برگ جالیز اطلاعات بیشتری می خواهند  و برای   خرید سموم خود نیاز به مشاوره دارند، می توانید بصورت تلفنی از مشاوران داروخانه کشاورزی نارنج اسپادانا تماس بگیرید. مشاوران نارنج اسپادانا تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستند. برای مشاوره با کاشناسان نارنج اسپادانا می توانید با شماره های تماس زیر، البته به غیر از روزهای تعطیل) تماس بگیرید و مشکلات خود در زمینه کشاورزی و باغداری را مطرح کنید.

۰۹۱۱۱۲۹۸۹۷۹

۰۹۱۳۳۷۵۲۷۳۴