بیماری ترشیدگی میوه انجیر

یکی از درختان پرطرف‌دار جهت احداث باغ در بسیاری از نقاط ایران انجیر است. میوه‌های این درخت هم به مصرف تازه‌خوری رسیده و هم در صنایع خشکباری، مربا و شهدسازی کاربرد دارد. انجیر که بومی خاورمیانه است، یکی از میوه‌های صادراتی نیز محسوب شده و در بسیاری از کشورهای دنیا محبوب است. این درخت هم به‌صورت آبی و هم به شکل دیمی قابلیت کشت دارد. در این مقاله از سایت نارنج اسپادانا تلاش می‌شود توضیحات کاملی در مورد بیماری ترشیدگی میوه انجیر ارائه شود.

بیماری ترشیدگی میوه انجیر چیست؟

انجیر، انجیر خوراکی یا شال انجیر با نام علمی  (Ficus carica) گونه‌ای آسیایی از گیاهان گلدار خانواده انجیران است. این درخت بومی خاور میانه و آسیای غربی است.

این درخت میوه‌های شیرینی داشته که برخلاف سایر میوه‌جات نمی توان آنها را در انبار رساند و شیرین کرد. همین عامل سبب می‌شود تا انجیر تا مراحل پایانی و به مدت تقریباً طولانی روی درخت باقی‌مانده و بنابراین میوه‌های آن در معرض آفات و بیماری‌های گوناگون باشد.

اندام‌های هوایی شامل برگ‌ها، گل‌ها، شاخه‌ها و تنه‌ها و همچنین اندام زیرزمینی این گیاه نیز در معرض آفات و بیماری‌های گوناگون است که شناخت این عوامل برای مدیریت آنها بسیار حائز اهمیت است.

همان‌طور که در مقدمه اشاره شد، میوه‌های انجیر تا زمان رسیدن کامل برداشت نمی‌شوند، همین عامل یعنی وجود قند بالا در میوه‌ها و عریان‌بودن گوشت میوه در مقابل هوا از طریق روزنه زیر میوه باعث می‌شود تا حشرات مختلف از جمله مورچه‌ها، زنبورها و نیز مگس‌ها (از جمله مگس سرکه) به سمت میوه‌ها جلب، وارد آن شده و از آن تغذیه کنند. بدن این حشرات ممکن است آلوده به انواع مخمرها و باکتری‌ها باشد که در اثر تکثیر در محیط مساعد داخلی میوه سبب ایجاد لهیدگی و ترشیدگی میوه‌ها شوند.

علت ترشیدگی میوه درخت انجیر چیست

میوه انجیر مبتلا به بیماری ترشیدگی انجیر ، مزه ترش و بوی تخمیر و گندیدگی شدیدی پیدا کرده و از سوراخ ته آن ، مایع لزج قرمز و یا زرد رنگی خارج می گردد. در اثر فعالیت این بیماری تمام گوشت و مواد داخل انجیر تخمیر شده ، تغییر ماهیت داده و بوی الکلی به خود می گیرد. در اثر بیماری ترشیدگی انجیر گوشت داخل میوه به رنگ صورتی درآمده و لایه ای کف مانند محتوی سلولهای مخمر در سطح گوشت لهیده میوه تشکیل می شود. سپس تمام مواد داخل میوه انجیر از انتهای آن به بیرون ترشح می شود که همین عامل باعث پوک شدن میوه می شود. پس از خشک شدن انجیر در محل دم آن پوست کاملا رنگ تیره به خود می گیرد.

عامل این بیماری نوعی مخمر به نام ” Hanseniaspora vineae ” است که می توان آن را به راحتی روی محیط کشت مصنوعی کشت داد. در یک تحقیق علمی با خالص سازی مخمر و تهیه سوسپانسیون آن در آب مقطر استریل و مالیدن آن به سوراخ انتهایی میوه های در حال رسیدن، بیماری ظاهر گشته است.

مگس سرکه و سوسک کارپوفیلوس از عوامل اصلی انتقال بیماری ترشیدگی انجیر هستند. بر اساس مطالعات انجام شده مگس سرکه تا ۹۰ درصد ، سوسک کارپوفیلوس تا ۳۵ درصد و شپشک آردآلود تا ۱۵ درصد میوه ها را دچار بیماری می کنند و نقش سایر عوامل در انتقال مخمر و ایجاد ترشیدگی کمتر از ۵ درصد است.

راههای کنترل بیماری ترشیدگی میوه انجیر

این بیماری بنا به ذات خود فاقد روش‌های کنترلی است و تنها روش کاهش آن مدیریت بهداشت باغ و قرنطینه آن است. مبارزه با ناقلین نیز گرچه در کاهش این بیماری مؤثر است اما در عمل امکان‌پذیر نیست. یکی از راهکارهای کاهش این بیماری قراردادن ظروف محتوی آب و شکر غلیظ در باغات به‌منظور جلب حشرات به سمت این ظروف و در نتیجه کاهش حمله به میوه‌های در حال رسیدن است.

از راههای کاهش خسارت بیماری ترشیدگی میوه انجیر هرس زمستانه است. هرس زمستانه درخت انجیر به منظوری افزایش نورگیری قسمت های داخلی درخت باعث به هم خوردن شرایط ایده ال برای تولید مثل مگس سرکه می شود.

یکی از تله های شکار مگس سرکه به عنوان عامل بیماری ترشیدگی میوه انجیر استفاده از ترکیب جلب کننده پروتئین هیدرولیزات همراه با مالاتیون ( ۲ درهزار ) است. برای استفاده از این روش باید محلول را درون بطری پلاستیکی که دارای چندین سوراخ باشد ریخته و در بین شاخه های درخت و در ارتفاع مناسب ۱ تا ۱٫۵ متری قرار دهید.

هر چه میزان رطوبت بالاتر رود فعالیت مگس سرکه نیز زیادتر می شود. پس عدم آبیاری در فصل برداشت محصول به منظور کاهش رطوبت از راه های کنترل جمعیت این حشره است.

یکی دیگر از راههای مبارزه با مگس سرکه انجیر استفاده از تله های خوراکی است. استفاده از آب انجیر یا شیره انجیر رقیق شده ، سرکه سیب ، رب انار رقیق شده گوجه له شده و موز تخمیره شده به عنوان طعمه در بطری های پلاستیکی که دارای چندین منفذ است می تواند تله میوه مناسبی جهت جذب حشره باشد.