کرم میوه خوار گوجه فرنگی و روش های مبارزه با آن

 کرم میوه خوار گوجه فرنگی چیست؟ گوجه‌ فرنگی یکی از صیفی‌جات پرمصرف در دنیاست. این میوه که خاستگاه اصلی آن آمریکای جنوبی بوده است، از زمان‌های قدیم وارد کشور شده و اکنون به‌صورت کاملاً مدرن و صنعتی به‌صورت مزرعه‌ای و گلخانه‌ای کشت می‌شوند. گوجه‌ فرنگی یکی از محصولات مهم در صنایع غذایی از جمله رب و سس سازی به شمار می‌رود و عده زیادی از کشاورزان ایران مشغول به کشت‌وزرع این محصول استراتژیک هستند. باتوجه‌به اهمیت بالای این محصول، حفاظت و نگهداری از آن بسیار مهم و حائز اهمیت است. گوجه فرنگی نیز همانند گیاهان دیگر میتواند تحت تاثیر آفات و بیماری ها قرار گرفته و خسارت جبران ناپذیری به آن وارد شود. در این مقاله از سایت نارنج اسپادانا ما به بررسی آفت کرم میوه خوار گوجه فرنگی و روش های مبارزه با آن می پردازیم.

کرم میوه‌خوار گوجه‌فرنگی چیست؟

کرم میوه خوار گوجه فرنگی با نام علمی Helicoverpa ( Heliothis) armigera Huber از مهمترین آفات گوجه فرنگی در جهان و ایران می باشد. این آفت بسیار پلی فاژ است و همه جاگستر بوده، در همه نقاط جهان شامل اروپا، استرالیا، آفریقای جنوبی، شمالی و مرکزی یافت می شود. دامنه میزبانی آن وسیع بوده، قادر به ایجاد خسارت در بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی می باشد و روی میزبانهای مختلف تیپهای خسارتی متفاوتی دارد. همچنین از آفات مهم پنبه و سایر گیاهان مانند توتون، ذرت، بادمجان و لوبیا، پسته، نخود، کنجد و… نیز می باشد. چند نکته مهم در مورد کرم میوه خوار گوجه فرنگی:

• لاروهای این حشره می‌توانند از گل، جوانه میوه و میوه تغذیه و با ایجاد دالان در میوه از کیفیت و بازارپسندی آن کم کنند.
• این لاروها میوه‌های نارس را برای تغذیه ترجیح می‌دهند. در صورت عدم وجود میوه، این کرم‌ها ممکن است به برگ نیز حمله و از آن تغذیه کنند. یک لارو ممکن است به چند میوه نیز حمله و از آن تغذیه کند.
• این آفت روی ارقام متفاوت گوجه فرنگی خسارت مختلفی ایجاد می کند. آستانه زیان اقتصادی کرم هلیوتیس بسیار پایین بوده و از یک منطقه به منطقه دیگر متغیر است. خسارت ناشی از این آفت روی گوجه فرنگی در حالت طغیانی بین ۸۵ تا ۹۳ درصد گزارش شده است.
• هر لارو میتواند ۱۶ تا ۲۰ غنجه یا غوزه یا میوه را مورد حمله قرار دهد و از آنجایی که این افت پلی فاز بوده و به سرعت در برابر آفت کش ها مقاومت ایجاد میکند کنترل دشوار است.

• آفت کرم میوه خوار گوجه فرنگی، زمستان را به صورت شفیره در داخل خاک سپری می کند. کرم هلیوتیس در نقاط کوهستانی و مرتفع ۳ نسل، در سواحل دریای  مازندران ۴ نسل و در نقاط گرمسیری  تا ۵ نسل دارد.

زمستان گذرانی کرم میوه خوار گوجه فرنگی

زمستان گذرانی کرم میوه خوار گوجه فرنگی به حالت شفیرگی در عمق ۱۰-۴ سانتیمتری زمین می باشد. اولین پروانه ها اوایل بهار پس از گرم شدن هوا  ظاهر می شوند.  معمولا بین ۵۰۰ تا ۲۷۰۰ عدد تخم به صورت منفرد روی برگچه های انتهایی برگهای نزدیک به گلها (بیشتر در سطح زیرین برگها) یا میوه های کوچک گذاشته و لاروهای تازه  تفریخ شده  پس از خروج از تخم ابتدا ازجوا نه های انتهایی و برگهای تازه تغذیه نموده، سپس به غنچه، گل و میوه  حمله کرده و با سوراخ کردن میوه ها  از میوه های نارس تغذیه کرده و در محل تغذیه فضولات باقی مانده لارو قابل مشاهده می باشد. در نهایت میوه ها غیرقابل استفاده می شوند . میوه های کرم زده زودتر قرمز شده و خسارت چین اول معمولا شدیدتر است. البته علاوه بر گوجه فرنگی روی علفهای هرز مجاور مزارع مانند پنیرک نیز تخمریزی میکند. لاروهای این آفت ضمن تغذیه از برگ، از میوه نیز تغذیه کرده و خسارت اصلی را به میوه وارد می نمایند.

میوه های رسیده به ندرت مورد حمله قرار می گیرند. در مراحل اولیه لاروی، لاروها از محل اتصال ساقه به میوه وارد میوه شده و سوراخهای عمیقی را در میوه ها می کنند و ممکن است از یک میوه خارج شده و وارد میوه دیگری شوند. تغذیه آنها منجر به ایجاد حفره های لاروی، آبکی، نامنظم و سیاه رنگی شده که درون آنها مملو از فضولات آفت است. میوه ها اغلب بعد از حمله آفت، راه نفوذ باکتری و قارچهای ثانویه را فراهم کرده که باعث پوسیدگی و فساد کامل میشوند. همچنین در شرایط طغیانی لاروها رفتار ساقه خواری نیز پیدا کرده و با سوراخ کردن ساقه های نرم و آبدار  به خصوص در سر شاخه ها خسارت جبران ناپذیری به محصول و مزرعه وارد می کنند.

شکل شناسی مراحل مختلف رشد کرم میوه خوار گوجه فرنگی

شکل شناسی رشد کرم میوه خوار گوجه فرنگی برای کنترل و مبارزه با آن می تواند تا حدودی مؤثر باشد. بنابراین در این قسمت مقاله به شکل شناسی این آفت در مراحل مختلف رشد آن می پردازیم.

 حشره کامل

پروانه هایی با اندازه متوسط، ۳۵-۲۵ میلیمتر هستند رنگ بالهای جلوئی پروانه زرد خاکستر، زرد مایل به سبز یا مایل به پشت گلی است و روی هر بال یک لکه کوچک گرد به رنگ سیاه و یک لکه لوبیائی تیره دیده می شود. انتهای بال جلوئی دارای نوارهای عرضی موجدار تیره می باشد( شکل ۲).بالهای عقبی سفید روشن و در حاشیه خارجی و درونی منقوش به یک نوار نسبتا بزرگ قهوه ای رنگ است که حدود یک سوم بال را می پوشاند.

تخم ها

تخمها نیمکروی، به صورت انفرادی و به رنگ زرد روشن مشاهده می شوند.

لاروها

رنگ لاروها متغیر بوده ولی عموما به رنگ سبز با خطوط تیره و روشن در طول بدن مشاهده میشوند.

شفیره ها

شفیره به رنگهای متفاوت از زرد کهربائی روشن تا قهوه ای بلوطی است و در انتهای شکم دو عدد خار تیره باریک و نزدیک بهم قرار دارد که طول خار یک مــیلیمتر است.

کنترل و ازبین‌بردن کرم میوه‌خوار گوجه‌فرنگی

برای کنترل و از بین بردن کرم میوه خوار گوجه فرنگی چه باید کرد؟ جهت کنترل این آفت بایستی قبل از ورود لارو به میوه اقدامات لازم را انجام دارد. در دسته کنترل‌های زیستی، استفاده از زنبور تریکوگراما و نیز باکتری باسیلوس تورجنسیس بسیار مفید و مؤثر بوده است. برای کنترل کرم میوه خوار گوجه فرنگی اقدامات زیر را انجام دهید:

• برای کنترل بیولوزیکی میتوان از فرمون های جنسی کمک گرفت.
• برای کنترل زراعی انجام شخم عمیق و یخ آب زمستانه و همچنین برخی واریته های مقاوم دارای ماده ای به نام توماتین  Tomatin  هستند که باعث توقف رشد لارو می شود.
• سموم شیمیایی نظیر دیازینون، تیودیکارب، ایندوکساکارب و ایمیداکلوپراید درصورتی‌که قبل از ورود لارو به میوه و در دوز مشخص استفاده شوند نیز اثر بسیار مطلوبی در کاهش جمعیت این آفت خواهد داشت.

مشاوره تخصصی کشاورزی با کارشناسان نارنج اسپادانا

کشاورزان عزیز که در مورد کرم میوه خوار گوجه فرنگی اطلاعات بیشتری می خواهند و یا برای رفع این آفت و  خرید سموم خود نیاز به مشاوره دارند، می توانید بصورت تلفنی از مشاوران داروخانه کشاورزی نارنج اسپادانا تماس بگیرید. مشاوران نارنج اسپادانا تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستند. برای مشاوره با کاشناسان نارنج اسپادانا می توانید با شماره های تماس زیر، البته به غیر از روزهای تعطیل) تماس بگیرید و مشکلات خود در زمینه کشاورزی و باغداری را مطرح کنید.

۰۹۱۱۱۲۹۸۹۷۹

۰۹۱۳۳۷۵۲۷۳۴