در مقاله ها
آشنایی با کرم خراط و مبارزه با آن
کرم خراط یکی از آفات چوبخوار و خطرناک مناطق کشت درختان میوه سردسیری است که با نام کرم خراط یا پروانه چوبخوار فری (Zeuzera pyrina L.) شناخته شده است و دارای میزبان های متعددی از جمله درختان دانهدار سیب، گلابی و به می باشد ولی میزبان اصلی این آفت درخت گردو می باشد که بیشترین خسارت را نیز به درختان گردو وارد میکند. در این مقاله از سایت نارنج اسپادانا در مورد کرم خراط و راههای مبارزه با آن صحبت می کنیم.
کرم خراط چیست؟
آفت کرم خراط در تمام کشور بخصوص در استان هایی مانند اصفهان، قم، همدان، سمنان، لرستان، مرکزی و خراسان گسترش پیدا کرده است. این آفت شکاف طولی بزرگی در امتداد شاخه های اصلی و فرعی ایجاد می کند که به سبب آن شاخه ها پوک می شود. در بسیاری از موارد تعداد لاروهای آفت در داخل تنه و شاخههای اصلی به اندازهای است که با از بین بردن آوندهای چوبی و آبکش، انتقال شیره خام و شیره پرورده را به شدت کاهش داده و یا آنها را قطع میکنند. در سالهای گذشته از آفت کرم خراط به عنوان یک آفت ثانویه یاد میشده است. این آفت اغلب به درختانی حمله میکرد که دچار ضعف بوده اند. یعنی در اثر آبیاری نامناسب؛ حمله سایر بیماری ها و آفات و … درخت ضعیف شده و یک بستر مناسب برای حمله آفت کرم خراط را فراهم مینمود. اما متاسفانه به دلیل مدیریت ضعیف این افت امروزه آفت کرم خراط به عنوان یک آفت اولیه شناخته میشود.
بیولوژی آفت کرم خراط
آفت کرم خراط ۱ نسل را در ۳ سال سپری میکند. زمستان گذرانی این آفت به صورت لارو است. وجود آن ها در سوراخ ها، به وسیله توده های قهوه ای رنگ از فضولات و خاک اره هایی که از سوراخ های روی تنه درخت و سرشاخه ها بیرون زده اند، مشخص می شود. گاهی از این سوراخ ها شیره نباتی درخت خارج می شود. لارو های کامل به طول ۳۰ تا ۳۵ میلیمتر (۳ سانتی متر) می باشند. لارو سن آخر در انتهای سال دوم تبدیل به شفیره میشود. لارو کرم خراط به رنگ زرد مایل به نارنجی است. که لکه های متالیک سرمه ای در اطراف بدن آن قرار دارد. کپسول سر لارو نیز به رنگ تیره است. برخی دیگر از ویژگی های آفت کرم خراط در زیر به صورت مختصر بیان می شود:
- شفیره کرم خراط به رنگ نارنجی است. گاها دیده میشود بخشی از بدن شفیره در بیرون از دالان لاروی باقی میماند. این مورد مهم ترین مشخصه وجود این آفت در دالان است.
- لاروهای سن ۱ از قسمت سرشاخه وارد شده و از پیت، مغز و آوندهای چوب تغذیه میکنند. لاروها به سمت تنه حرکت نموده و در مسیر به بافت های درخت اسیب میزنند.
- زمانیکه آفت کرم خراط تبدیل به حشره کامل شد، جفت گیری نموده و برای تخم گذاری به دالان برمیگردد.
- هر پروانه ماده بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ عدد تخم میگذارد. که این مورد رشد بسیار سریع جمعیت این آفت را نشان میدهد.
کرم خراط گردو، به چه صورتی به درخت آسیب وارد میکند؟
کرم خراط گردو در هوای سرد و گرم فعالیت میکند و می تواند به درختان گردو آسیب برساند. اما در هوای گرم، فعالیت این حشرات بیشتر می شود و ولید مثل آن ها نیز در این فصل است. این کرم، از طریق رگبرگ ها و آوند های درخت، وارد آن میشود. از همین طریق، به نقاط مختلف درخت مانند شاخه ها، تنه و میوه نفوذ کرده و دالان های مختلفی را در درخت ایجاد میکند. به دلیل سرعت بالایی که در زادوولد دارند، در مدت زمان کوتاهی، درخت گردو مملو از کرم خراط گردو می شود که ان مسئله درخت را به نابودی میکشاند.
روش مبارزه و کنترل کرم خراط
همانطور که در مقدمه این مقاله گفته شد یکی از دلایل گسترش و حمله این آفت به درختان ضعیف بودن آنهاست پس در درجه اول باید درختان از لحاظ نیاز غذایی بطور کامل تامین شوند پس برای پیشگیری از حمله این آفت بهتر است هر ساله آزمایش خاک انجام شود تا از کمبود ها و نیازهای غذایی درخت مطلع شویم و درخت را در زمان مناسب تقویت کنیم .
آبیاری
کمبود آب و ایجاد تنشهای آبی حتی برای یک دوره آبیاری در ماههای گرم سال، مهمترین عامل ایجاد ضعف در درختان و جلب آفت به سوی آنها میباشد. زمانی که گیاه با فقدان یا کمبود آب مواجه میشود، علاوه بر اختلال در فعالیتهای فیزیولوژیکی، به دلیل عدم جذب و انتقال مواد غذایی با گرسنگی و کمبود نیز روبرو خواهد شد. بنابراین دادن آب کافی به خاک در دورههای مشخص، شرط اصلی در پیشگیری و کنترل آفت است.
تقویت درختان
باغهایی که در خاکهای نامتعادل، سبک و عاری از موادغذایی، احداث شدهاند، بیشترین آلودگی را خواهند داشت؛ زیرا طبق یک اصل کلی، هر چه درخت تغذیه بهتری داشته باشد، نسبت به حمله آفات و بیماریهای مختلف، مقاومتر خواهد بود. رعایت اصول باغبانی در احداث باغات جدید، کاشت ردیفی درختان با فواصل مناسب نهالها، پرهیز از کاشت انواع درختان در یک باغ و انتخاب ارقام مقاوم در احداث باغ بسیار مهم میباشد و باعث بهرهوری بیشتر باغ و اجرای مدیریت صحیح میگردد. تهیه نهال سالم و فاقد آلودگی در جلوگیری از ورود اولیه آفت به منطقه بسیار ضروری است.
هرس شاخههای با آلودگی بسیار بالا
شامل حذف سرشاخههای آلوده به لاروهای آفت میباشد. البته باید دقت نمود که در باغهای خسارت دیده، اکثر شاخهها و سرشاخهها مخصوصاً در اوایل فصل، آلوده به لاروهای آفت میباشند. اگر هرس روی تمامی این شاخهها انجام شود، درخت به افزایش رشد رویشی روی آورده و نسبت به تخمریزی و نفوذ لاروهای سن اول حساستر میشود. بنابراین بهتر است که هرس را روی شاخههای با آلودگی بالا و خشک متمرکز نموده و از هرس تمامی شاخههای درخت پرهیز کرد. ضمناً شاخههای هرس شده، حتماً در خارج از باغ سوزانده شوند.
استفاده از مفتولهای سیمی
با استفاده از مفتولهای سیمی و حرکت آن به صورت عقب و جلو در دالانهای لاروی فعال، به همراه کاربرد خمیر مسموم یا پنبه آغشته به سم بخشی از لاروهای آفت حذف شده و به همان نسبت، کاهش جمعیت در نسل بعد و کاهش خسارت را در پی خواهد داشت. برای تهیه خمیر سمی میتوان از پودر مل (مورد استفاده در نقاشی ساختمان) به همراه سم دیازینون یا دروسبان استفاده کرد.
مسدود کردن دالانهای لاروی فعال
لارو این آفت در هنگام تغذیه از چوب، دالانهای لاروی ایجاد میکند. در ورودی این دالانها، تجمع و ریزش فضولات نارنجی رنگ با ترشح شیرابه درخت، دیده میشود. مسدود کردن منافذ این دالانها در طول فصل خصوصاً در اردیبهشت ماه و قبل از خروج حشرات کامل از درخت و همچنین در مهر ماه قبل از سرد شدن هوا و رکود فعالیت لاروی، نقش مهمی در کنترل آفت دارد. برای این کار میتوان با استفاده از سموم تدخینی مانند دورسبان با دُز یک درصد و مخلوط آن با پودر مل، سریش و روغن مایع، خمیری درست کرده و دالانها را مسدود نمود. این خمیر علاوه بر انسداد دالانها، با تدخین و آزادسازی سم در داخل حفرهها، لاروها را نیز از بین میبرد. استفاده از چسب آکواریوم نیز برای مسدود کردن دالان لاروی مؤثر میباشد. خاصیت چسبندگی قوی چسب آکواریوم، بوی تند و زننده آن و سهولت استفاده از آن به دلیل داشتن پمپ تزریق، کاربرد این روش را تسهیل کرده است.
استفاده از تلههای فرمونی
با استفاده ازتلههای فرمونی، میتوان با اشباع محیط از فرمون جنسی ماده و ایجاد اختلال در جفتیابی، مانع روند طبیعی جفتگیری شده و زاد و ولد این آفت را کاهش داد. این تلهها قادرند جنس نر را جلب و شکار کنند. این کار باعث کاهش تعداد نرها شده و در زاد و ولد آفت اختلال ایجاد میکند. توصیه میشود که محل نصب این تلهها در تاج درخت باشد؛ زیرا ارتفاع پرواز این پروانهها در محدوده ۶ متری از سطح زمین است. اگر رنگ تلهها به رنگ سبز تغییر داده شود، پروانههای بیشتری جلب و شکار خواهند شد. تراکم نصب تله در هر هکتار بسته به شرایط منطقه، درختان میزبان و به ویژه تراکم آفت در منطقه متفاوت بوده ولی در مجموع برای کنترل آفت به تعداد ۴۰۰ عدد تله در هر هکتار نیاز است (برای شکار انبوه).
سمپاشی علیه لاروهای جوان
در مدیریت آفات، روش کنترل شیمیایی آخرین روش است. چنانچه آفت با روشهای غیرشیمیایی کنترل نشود، از این روش استفاده میشود. البته باید خاطرنشان کرد که به دلیل فعالیت لاروها در داخل بافت میزبان، سمپاشی تأثیر چندانی در کنترل این آفت ندارد. از سویی به دلیل این که کرم خراط در درختان بلند گردو بیشترین خسارت را میزند، سمپاشی علیه شاخههای جوان درختان ده ساله گردو عملی غیرممکن یا بسیار پرهزینه بوده و کارآیی ندارد. به هر حال برای کنترل شیمیایی این آفت در درختان جوان یا نهالستانها میتوان از سمومی مانند دیازینون ۶۰ درصد به میزان دو در هزار استفاده نمود. همچنین میتوان از سم بیسکایا با نسبت یک در هزار و یا فوزالون با نسبت ۱/۵ در هزار استفاده کرد. در مناطق با آلودگی بسیار شدید، ۱۰ روز پس از اولین سمپاشی، میتوان به انجام دومین و حتی سومین سمپاشی اقدام کرد.
استفاده از قرصهای تدخینی
فرو بردن قرصهای تدخینی نظیر فستوکسین داخل دالان لاروی و مسدود کردن آن با گل یا خمیر، میتواند با انتشار گاز سمی حاصل از تدخین قرص داخل دالان، منجر به مرگ لارو شود.
نصب تله نوری
اگر چه پروانه کرم خراط یک شبپره بوده و به نور جلب میشود و توسط تله نوری شکار میشود، اما تحقیقات نشان میدهد که به ازای شکار هر حشره آفت بیش از ۱۰۰۰ حشره مفید که بیشتر آنها بالتوری شکارگر است، شکار میشوند و به همین دلیل این روش توصیه نمیشود و کاربرد آن فقط محدود به پیشآگاهی حضور آفت در منطقه برای اجرای سایر روشها میباشد.
مشاوره تخصصی کشاورزی با کارشناسان نارنج اسپادانا
کشاورزان عزیز که در مورد آفت کرم خراط اطلاعات بیشتری می خواهند و یا برای رفع این آفت و خرید سموم خود نیاز به مشاوره دارند، می توانید بصورت تلفنی از مشاوران داروخانه کشاورزی نارنج اسپادانا تماس بگیرید. مشاوران نارنج اسپادانا تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستند. برای مشاوره با کاشناسان نارنج اسپادانا می توانید با شماره های تماس زیر، البته به غیر از روزهای تعطیل) تماس بگیرید و مشکلات خود در زمینه کشاورزی و باغداری را مطرح کنید.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه