در مقاله ها
بید کلم و راه های مبارزه با آن
بید کلم با نام علمی Plutella Xylostella نام بید پشت الماسی نیز معروف است. در آذربایجان ، اصفهان،خراسان و سواحل دریای خزر و تهران انتشار داشته و به گیاهان خانواده چلیپائیان مخصوصاً انواع کلم بویژه گل کلم و سایر گیاهان خانواده حمله نموده و خسارت وارد می کند. با توجه به آثار مخرب بید کلم در این مقاله از سایت نارنج اسپادانا در مورد این آفت و راه های مبارزه با آن توضیحاتی به کشاورزان عزیز ارائه می شود.
آفت بید کلم چیست
شبپره ی پشت الماسی یا بید کلم، از مخربترین آفات گیاهان خانواده کروسیفر یا چلیپائیان در سرتاسر دنیا هست؛ که در سالهای اخیر به دلیل سمپاشیهای بیرویه بخصوص با سمو پایریتروئیدی علیه سایر آفات و بیماریها درنتیجه از بین رفتن دشمنان طبیعی شبپره ی پشت الماسی و بروز مقاومت در آفت، در استان آذربایجان شرقی به حالت طغیانی رسیده است. این آفت از عوامل زنده محیطی در کاهش عملکرد محصوالت کشاورزی محسوب میشود.
میزبان های آفت بید کلم
گیاهان میزبان شـبپره ی پشـت الماسـی از آفـات اولیگوفـاژ )چندخوارمحـدود( هسـت کـه بـه تمـام گونه هـای گیاهـی متعلـق بـه خانـواده کروسـیفر یـا چلیپائیـان )گیاهـان بوتـهای( ازجملـه کلـم گل، کلـم پیـچ، گلـم قمـری، کلم بروکلـی، کلم چینـی، کلم دکمه ای ، کلزا، خردل، شلغم، تربچه و دیگر چلیپائیان )گیاهان بوتهای(حمله و خسارت زیادی را در سراسر مناطـق کلم کاری دنیا ایجاد میکند. در زمان عدم حضور محصول زراعـی نیـز از علفهـای هـرز متعلـق بـه ایـن خانـواده در مزرعـه اسـتفاده میکنـد. تغذیه الروهای شـبپره از گوجه فرنگـی، کاهـوی وحشـی و آفتابگـردان نیـز گزارش شـده اسـت. همچنیـن گزارشهایـی مبنی بر فعالیـت ایـن آفت روی نخودفرنگی در شـرایط آزمایشـگاهی وجـود دارد.
شکل شناسی آفت بید کلم
طول بدن حشرات کامل ۶ میلی متر و عرض بدن با بالهای باز ۱۷-۱۱ میلی متر است. رنگ بدن پروانه خاکستری تیره و رنگ بالهای جلوئی قهوه ای متمایل به زرد همراه با نقطه ها یا لکه های سیاه رنگی است.بالهای جلوئی باریک و با لبه های خارجی گرد است که مجهز به ریشکهای بلند می باشد.در حاشیه عقبی بالهای جلوئی، نوار سفیدرنگ موجداری وجود دارد که موقع جمع شدن بالها و هنگامیکه دولبه سفید کنار هم قرار میگیرند، نقش نقره ای در پشت بالها ایجاد میکند و به همین جهت به آنها شب پره پشت الماسی گفته میشود.
- تخم :بیضی شکل وپهن و به رنگ سبز مایل به زرد و در دستجات ۸-۲ عددی در پشت برگها و نزدیک رگبالها گذارده میشود. حشرات ماده بین ۳۰۰-۲۵۰ و به طور متوسط ۱۵۰ عدد تخم میگذارند.
- لاروها :لاروها در حداکثر رشد ۱۲-۸ میلی متر و کمی قطور و دوکی شکل می باشند.رنگ بدن سبز و منقوش به لکه های کوچک سیاه ،روی سر و بدن موهای ریزی موجود است .لاروهای جوان دارای یک نوار سبز تیره تر در امتداد پشت و دو نوار کم رنگ تر در طرفین هستند . این حشره دارای ۴ سن لاروی است .
- شفیره : به طول ۱۲-۱۰ میلی متر ،زرد روشن تا متمایل به قهوه ای داخل پیله نازک ودر پشت برگها تشکیل میشود. طول دوره شفیرگی ۱۵ -۵ روز میباشد.
خسارت آفت بید کلم
عمـده خسـارت آن مربـوط بـه مرحلـه ی لاروی هسـت. لاروهای آن بـه تمـام قسـمتهای گیـاه اعـم از سـاقه، بـرگ، دم بـرگ، گل، اندامهـای بـذری حملـه کـرده و در جمعیتهـای بالا باعـث تخریـب شـدید مزرعـه و در مرحلـه ی گیاهچـه باعـث مـرگ گیاهچـه و در مرحلـه تشـکیل جوانه هـای گلدهـی بـا تخریـب آنهـا مانـع از تشـکیل اندامهـای گلدهـی میشـوند. در مـواردی به جـز رگبـرگ بـرگ تمـام قسـمتهای آن توسـط لارو آفـت خـورده میشـود. بطوریکـه نابـودی ۷۰ الـی ۹۰ درصـد محصـول دور از انتظـار نیسـت.
بیشـترین خسـارت آن در کلزا در اوج گلدهی و غالف بندی اسـت که مصادف با نسـل دوم آفت هسـت.
علائم خسارت
۱- دالانهای مرحله لاروی ۲- محلهای بریده شده سطح برگ ۳- تارهای تنیده شده توسط لاروهای جوان وحجره های لاروی که حین تغذیه آنها راروی برگها ایجاد می کنند ۴- پیله های شفیرگی
زیست شناسی بید کلم
حشرات نروماده بین۱۲-۶ روز زندگی میکنند.حشرات ماده پس از جفت گیری، تخمهای خود را در سطح زیرین برگها ودر کنار رگبرگها قرار میدهند.هر حشره ماده در طول عمر خود ۲۰۰-۱۵۰ عدد تخم می گذارد.لاروهای سنین اول پس از خروج از تخم حدود ۲ میلی مترطول داشته وسبز رنگ میباشند وبه سرعت برگها را سوراخ کرده از پارانشیم زیر اپیدرم تغذیه می نماید و پس از مدتی ازکل سطح برگ تغذیه می نماید.لاروهای این آفت با کمترین مزاحمت خود را جمع کرده و از روی برگ بوسیله تار ابریشمی آویزان می شوند. پس از تکمیل دوره لاروی در داخل پیله ای که در پشت برگها تنیده می شود به شفیره تبدیل می شوند. دوره شفیرگی حدود ۴ روز به طول می انجامد . بید کلم آفتی چند نسلی بوده ودر مناطق گرمسیری فاقد دیاپوز است وتا ۱۲ نسل را تشکیل می دهد، زمستان گذرانی این آفت به شکل حشرات کامل می باشد.
مدیریت آفت
پایـش جمعیـت آفـت از ابزارهـای اساسـی در کنتـرل و مدیریـت آفـت هسـت. عملیـات پایـش جمعیـت در مرحلـه ی لاروی شـامل شـمارش تعـداد لارو در گیـاه و یـا تعییـن سـطح خسـارت حاصـل از حملـه ی لارو ها هسـت. به طوریکـه بـا رسـیدن ۴/۰ تـا ۳/۰ الرو در هـر گیـاه یـا مشـاهده یـک تـا دو سـوراخ در هـر بـرگ که در آسـتانه ی اقتصـادی ایـن آفـت میباشـند، بایـد اقدامـات کنترلـی الزم را اعمـال کـرد. بـرای ایـن منظور ۴۰ تـا ۵۰ گیـاه بایـد مـورد ارزیابـی قـرار گیـرد. در مـواردی کـه حدا کثـر جمعیـت در مرحلـه ی تخم باشـد، تعداد گیـاه پایـش شـده بـه ۱۰۰ گیـاه افزایـش مییابـد. در خصـوص کلـزا ملاک کلـروزه یا زرد شـدن برگ علاوه از روشهـای گفته شـده در بالا ملاک تشـخیص خسـارت و انجـام عملیـات کنترلـی نیـز هسـت. تله هـای فرومونـی جنسـی در پایـش جمعیـت حشـرات کامـل آفـت نقـش داشـته و بـا بررسـی و نظـارت کارشناسـان
گیاهپزشـکی میتـوان از نتایـج حاصلـه در مدیریت آفت اسـتفاده کرد. بـرای این منظور تله های فرومونی جنسـی در اوایـل فصـل رویـش بـرای پایـش جمعیـت حشـرات کامـل زمسـتان گـذران و ۲۱ -۱۲ روز بعـد از مشـاهده جمعیـت لاروی بـر اسـاس شـرایط محیطـی و نـوع گیـاه میزبـان، بـرای پایـش جمعیـت حشـرات کامـل نسـلهای بعـدی در محیـط نصـب و مـورد ارزیابـی قـرار میگیرنـد. در شـکل ۱۰ فرومـون جنسـی به کاربـرده شـده بـرای پایـش آفـت نشـان داده شـده اسـت.
روشهای کنترل آفت بید کلم
روش هـای کنتـرل مختلفـی بـرای پاییـن آوردن جمعیـت آفـت بـه زیـر سـطح زیـان اقتصـادی وجـود دارد کـه در زیـر بـه آنهـا اشـاره میگـردد.
کنترل مکانیکی و فیزیکی
- پوشـاندن گیـاه جهـت عـدم حملـه آفـت به گلها بخصـوص کلم گل و کلم بروکلی. بـرای این کار گیاه را قبـل از امـکان تخمریـزی آفـت و حملـه لارو با پوشـش گلی و … میپوشـانند.
شستشوی اندامهای هوایی با آب در زمان اوج جمعیت حشرات کامل لاروهای سن یک هر ۳ -۲ روز یکبار هنگام غروب آفتاب. این روش به نوبه خود حربه خوبی برای پایین آوردن جمعیت حشرات کامل و درنتیجه پایین آوردن جمعیت لارو بعد آن هست که با کاهش زنده مانی حشرات کامل باعث کاهش میزان جفتگیری و تخمریزی و به تبع آن کاهش جمعیت لاروی که مرحله خسارت زای آفت به فشار آبیاری حساس بوده و با این روش دچار هست میگردد. همچنین لاروهای سن یک نیز شدیدا تلفات شدیدی میشوند. میتوان پذیرفت که بهترین فصل کاشت هنگامی است که بارندگی زیاد باشد تا از این طریق بتوان به طور طبیعی جمعیت آفت را کنترل کرد.
کنترل زراعی
- تنـاوب زراعـی بـا گیاهـان غیـر میزبان )عدم کشـت کلمیان در زمین باسـابقه آلودگی بالا در سـال قبل(بـر اسـاس شـرایط اقلیمـی منطقـه و سـازگاری کیهـان با شـرایط اقلیمی حا کم میتـوان از گیاهانـی از قبیل گنـدم، جـو، پیـاز، سـیب زمینی و … در تنـاوب با آن، جهت کاشـت اسـتفاده کرد.
- اسـتفاده از ارقـام مقـاوم: انـواع خـردل، شـلغم و کلم قمـری جزءکروسـیفرهای )گیاهـان بوتـه ای( خیلـی مقـاوم در برابـر خسـارت ایـن آفـت میباشـند. ایـن آفـت رنـگ سـبز خا کسـتری را بـه رنـگ سـبز و نیـز رنـگ سـبز تیـره را نسـبت بـه رنـگ سـبز روشـن ترجیـح میدهـد کـه در انتخـاب رقـم بایـد موردتوجـه قـرار گیـرد.
- کشت گیاهان تله و همراه و چند کشتی کردن مزرعه.
کاشـت بوته هـای کلـم سـبز در اطـراف مـزارع، تدبیـر مؤثـر در مدیریـت ایـن شـبپره در محصولاتی چـون کلـم پیـچ یـا کلـم بروکلـی هسـت. کشـت مخلـوط یـا ردیفـی بـا گوجه فرنگـی، سـیر، شـوید یـا شـبدر باعـث کاهـش تراکـم جمعیـت ایـن آفـت میشـود. - رعایت بهداشت مزرعه شامل از بین بردن بقایای گیاهی در طول فصل و پس از برداشت.
– عدم کشت در ماههای گرم با فعالیت بالای آفت )از اواسط خرداد تا اواسط مرداد
کنترل شیمیایی
در ایران برای غلبه بر این آفت جدی، کشاورزان منطقه از حشره کش های متداول علیه این آفت استفاده میکنند؛ اما به دلیل بروز مقاومت به انواع سموم رایج و استفاده بیش ازحد سموم علیه این آفت نه تنها نتایج رضایت بخشی در پی نداشته بلکه نگرانی هایی در مورد آلودگی محیط زیست و افزایش مقاومت آفت به سموم را به وجود آورده است. لذا پایش مقاومت به سموم و اطلاع از سوابق مقاومت در انتخاب سم مناسب بسیار مهم هست. برای این منظور کسب تاریخچه استفاده از سموم در یک منطقه علیه آفت مذکور و بررسی سموم تأییدشده در جهان جهت کنترل آفت به شر ح زیر میباشند:
- آزادیراختین نیمازالNeemazalR به نسبت ۱ لیتر در ۱۰۰ لیتر آب.
- ابرون به نسبت ۰/۴ لیتر در هکتار
- ایندوکساکارب(آوانت) به میزان ۲۵۰ سی سی در هکتار بـه دلیـل گزارشهـای متعـدد
از بـروز مقاومـت بـه سـم مذکـور در اغلـب کشـورهای جهـان اسـتفاده از آن بایـد زیـر نظـر کارشناسـان گیاهپزشـکی مسـتقر در هـر محـل باهـدف پایـش مقاومـت انجـام گیـرد.
- باسـیلوس تورنژینسـیسt.Bthuringiensis Bacillus بـه نسـبت ۱ کیلـو در هکتـار؛ بـه دلیـل
گزارش هـای متعـدد از بـروز مقاومـت بـه سـم مذکـور در اغلب کشـورهای جهـان اسـتفاده از آن باید زیر نظر کارشناسـان گیاهپزشـکی مسـتقر در هـر محـل باهـدف پایـش مقاومـت انجـام گیـرد. اغلـب دو زیرگونـه ی kurstaki.t.B و aizawa. t. B در تنـاوب باهـم اسـتفاده میشـوند.
مشاوره با کارشناسان کشاورزی نارنج اسپادانا
کشاورزان عزیز که در مورد آفت بید کلم خود اطلاعات بیشتری می خواهند و برای خرید سموم خود نیاز به مشاوره دارند، می توانید بصورت تلفنی از مشاوران داروخانه کشاورزی نارنج اسپادانا تماس بگیرید. مشاوران نارنج اسپادانا تا رسیدن به نتیجه مطلوب در کنار شما هستند. برای مشاوره با کاشناسان نارنج اسپادانا می توانید با شماره های تماس زیر، البته به غیر از روزهای تعطیل) تماس بگیرید و مشکلات خود در زمینه کشاورزی و باغداری را مطرح کنید.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه